Ulat din mula kay Umar bin Al-Khattab رضي الله عنه kanyang sinabi:
" Isang araw habang kami ay nakaupo kasama ang Sugo ng Allaah صلى الله عليه وسلم, biglang dumating sa amin ang isang tao na nakasuot ng napakaputing damit at napakaitim ang buhok, hindi makikita sa kanya ang bakas ng paglalakbay at kahit isa sa amin ay walang nakakakilala sa kanya. Siya ay umupo na malapit sa Propeta صلى الله عليه وسلم at idinikit ang dalawang tuhod sa dalawang tuhod [ng Propeta] at inilagay ang dalawang palad sa dalawang hita at sinabi:"O Muhammad! Sabihin mo sa akin ang tungkol sa Islam? Sinabi ng Sugo ng Allah: ((Ang Islam ay: ang iyong pagsasaksi na walang Diyos na dapat sambahin maliban sa Allah at katotohanan si Muhammad ay Sugo ng Allah, at pagsasagawa mo ng pagdarasal [Salah], at pagbibigay mo ng Zakat [katungkulang kawang-gawa],at pag-aayuno mo sa [buwan ng] Ramadhan, at pagsagawa mo ng Hajj sa bahay [dalanginan sa Makkah] kung may kakayahan kang maglakbay dito)). Ang estranghero ay nagsabi:"Tama ang iyong tinuran". Sinabi [ni Umar]:" kami ay nagtaka sa kanya; siya'y nagtatanong at pagkatapos ay sasabihing "tama ang iyong tinuran". [ang estranghero naman ay] nagsabi:" Sabihin mo sa akin ang tungkol sa Eeman [Pananampalataya]?,sinabi [ng Propeta]: ((ito ang iyong: paniniwala sa Allah, sa Kanyang mga Anghel, at sa Kanyang mga aklat [kasulatan at rebelasyon], at sa Kanyang mga Sugo at sa Huling Araw, at ang iyong paniniwala [pagtanggap] sa takdang kapalaran; mabuti nito at masama)). Ang estranghero ay nagsabi:"Tama ang iyong tinuran". Sinabi [naman] niya:" Sabihin mo sa akin ang tungkol sa Al-Ihsan?, sinabi [ng Propeta]: ((ito ang iyong pagsamba sa Allah na para bang nakikita mo Siya, Bagama't hindi mo man Siya nakikita; tunay na Siya ay nakakakita sa iyo)). Ang estranghero ay nagsabi:"Tama ang iyong tinuran". Sinabi niya:" Sabihin mo sa akin ang tungkol sa Araw ng Paghuhukom?, sinabi [ng Propeta]: (( Ang tinatanong ay hindi higit na nakakaalam kaysa nagtatanong)). Sinabi [ng estranghero]:"Sabihin mo sa akin ang mga palatandaan nito?, sinabi ng Propeta: ((Kapag nagkaanak ang aliping babae sa kanyang amo,at kapag ang mga pulubi [na halos nakahubad na dahil sa hirap] na naglalakad ng walang sapatos, mga nag-aalaga lang ng mga tupa ay mag-uunahan na silay kung sino ang may mataas na gusali [palasyo] dail sa yaman)). At pagkatapos ay lumisan na [ang estranghero], pagkaraan ng ilang sandal,sinabi [ng Propeta] sa akin:" O Umar! Kilala mo ba kung sino yaong nagtanong?". Aking sinabi:" Ang Allah at Kanyang Sugo ang higit na nakababatid. Kanyang sinabi: ((Siya si Anghel Gabriel, dumating sa inyo upang kayo ay turuan sa inyong pananampalataya)).
[ Isinalaysay ni Muslim (8)]
* Ang Hadith na ito ay napakahalaga, saklaw nito ang ganap na paliwanag sa pananampalataya, kaya sinabi ng Propeta صلى الله عليه وسلم sa huling bahagi ng Hadith na ito: (Siya si Anghel Gabriel, dumating sa inyo upang kayo ay turuan sa inyong pananampalataya) pagkatapos niyang ipaliwanag ang antas ng Islam,Eeman [paniniwala] at antas ng Ihsan, tinawag ang lahat ng ito na pananampalataya.)
* Islam: Ito ay mga hayag na gawain ng tao at mga salita ayon sa pakahulugan dito ng Propeta; ang pinakauna ay pagsaksi na walang Diyos na dapat sambahin liban sa Allah at katotohanan si Muhammad ay Sugo ng Allah- at ito ay gawain ng dila- unang haligi ng Islam; at pagkatapos ay pagdarasal [Salah], at pagbigay ng Zakat [katungkulang kawang-gawa], at pag-aayuno sa Buwan ng Ramadhan at pagsagawa ng Hajj sa bahay [dalanginan sa Makkah] kung may kakayahan kang maglakbay dito,- ito naman ay nahati sa tatlo: gawain ng katawan tulad ng pagdarasal [Salah] , pag-aayuno; at gawaing may kinalaman ang yaman: ito ang pagbibigay ng katungkulang kawang-gawa, at gawaing saklaw ang huling dalawang nabanggit: ito ang pagsagawa ng Hajj sa bahay [dalanginan sa Makkah] para sa taong malayo ang pinanggagalingan sa Makkah-. sa pagdarasal ang pangalawang haligi ng Islam; dapat alinsunod sa paraang itinuro ng Propeta صلى الله عليه وسلم, kanyang sinabi:
[Al-Bukhari: 631]
At nasa takdang oras nito na siyang sinabi ng Allaah sa Qur'an: ((Katotohanan, ang pagdarasal [ ay isang tungkulin na] itinagubilin para sa mga mananampalataya sa mga itinakdang oras nito)).
[An-Nisa:103].
Ang ikatlong haligi ng Islam ay katungkulang kawang-gawa [Zakat], ito ay tungkulin at karapatan sa kayamanan ng mga mayayaman para sa mga mahihirap, sinabi ng Allaah عز وجل :
[ٍSurah Al-Maarij : 24-25].
Ang sinumang ibigay ito nang bukal sa kanyang kalooban; ito ay katanggap-tanggap.
Ang Ikaapat na haligi ay pag-aayuno sa buwan ng Ramadhan: ito ay tungkulin ng bawat muslim, sinabi ng Allaah عز وجل:
[Surah Al-Baqarah:185].
Ang ikalimang haligi ay pagsasagawa ng Hajj ng sinumang may kakayahang isagawa ito, sinabi ng Propeta: (O mga tao, tunay na itinagubilin sa inyo ng Allaah عز وجل ang Hajj; kaya nararapat na ito ay isagawa ninyo at tumayo ang isang lalaki: " bawat taon ba ito O Sugo ng Allaah? Nanahimik [ang Propeta] hanggang sa nasabi ito ng lalaki ng tatlong ulit at sinabi ng Sugo ng Allaah صلى الله عليه وسلم : ( Kung sinabi ko lang na "Oo" tunay na ito ay magiging obligado [taon-taon] at hindi ninyo kayang isagawa).-[Muslim:1337].
[ Isinalaysay ni Muslim (8)]
* Ang Hadith na ito ay napakahalaga, saklaw nito ang ganap na paliwanag sa pananampalataya, kaya sinabi ng Propeta صلى الله عليه وسلم sa huling bahagi ng Hadith na ito: (Siya si Anghel Gabriel, dumating sa inyo upang kayo ay turuan sa inyong pananampalataya) pagkatapos niyang ipaliwanag ang antas ng Islam,Eeman [paniniwala] at antas ng Ihsan, tinawag ang lahat ng ito na pananampalataya.)
* Islam: Ito ay mga hayag na gawain ng tao at mga salita ayon sa pakahulugan dito ng Propeta; ang pinakauna ay pagsaksi na walang Diyos na dapat sambahin liban sa Allah at katotohanan si Muhammad ay Sugo ng Allah- at ito ay gawain ng dila- unang haligi ng Islam; at pagkatapos ay pagdarasal [Salah], at pagbigay ng Zakat [katungkulang kawang-gawa], at pag-aayuno sa Buwan ng Ramadhan at pagsagawa ng Hajj sa bahay [dalanginan sa Makkah] kung may kakayahan kang maglakbay dito,- ito naman ay nahati sa tatlo: gawain ng katawan tulad ng pagdarasal [Salah] , pag-aayuno; at gawaing may kinalaman ang yaman: ito ang pagbibigay ng katungkulang kawang-gawa, at gawaing saklaw ang huling dalawang nabanggit: ito ang pagsagawa ng Hajj sa bahay [dalanginan sa Makkah] para sa taong malayo ang pinanggagalingan sa Makkah-. sa pagdarasal ang pangalawang haligi ng Islam; dapat alinsunod sa paraang itinuro ng Propeta صلى الله عليه وسلم, kanyang sinabi:
(Magdarasal [Salah] kayo nang katulad ng inyong nakita na aking pagdarasal)
[Al-Bukhari: 631]
At nasa takdang oras nito na siyang sinabi ng Allaah sa Qur'an: ((Katotohanan, ang pagdarasal [ ay isang tungkulin na] itinagubilin para sa mga mananampalataya sa mga itinakdang oras nito)).
[An-Nisa:103].
Ang ikatlong haligi ng Islam ay katungkulang kawang-gawa [Zakat], ito ay tungkulin at karapatan sa kayamanan ng mga mayayaman para sa mga mahihirap, sinabi ng Allaah عز وجل :
((At yaong sa [kanilang] yaman ay may [pagkilala sa ]karapatan,[nauukol] para sa mga namamalimos at mga kapus-palad)).
[ٍSurah Al-Maarij : 24-25].
Ang sinumang ibigay ito nang bukal sa kanyang kalooban; ito ay katanggap-tanggap.
Ang Ikaapat na haligi ay pag-aayuno sa buwan ng Ramadhan: ito ay tungkulin ng bawat muslim, sinabi ng Allaah عز وجل:
((kayat, sinuman sa inyo ang nakatanaw sa bagong buwan ng ramadhan, siya ay nararapat na mag-ayuno…))
Ang ikalimang haligi ay pagsasagawa ng Hajj ng sinumang may kakayahang isagawa ito, sinabi ng Propeta: (O mga tao, tunay na itinagubilin sa inyo ng Allaah عز وجل ang Hajj; kaya nararapat na ito ay isagawa ninyo at tumayo ang isang lalaki: " bawat taon ba ito O Sugo ng Allaah? Nanahimik [ang Propeta] hanggang sa nasabi ito ng lalaki ng tatlong ulit at sinabi ng Sugo ng Allaah صلى الله عليه وسلم : ( Kung sinabi ko lang na "Oo" tunay na ito ay magiging obligado [taon-taon] at hindi ninyo kayang isagawa).-[Muslim:1337].
At ang nagpapatunay na ang lahat ng hayag na gawain ay sakop ng salitang ISLAM ay ang sinabi ng Propeta صلى الله عليه وسلم : ( Ang Muslim ay ang sinumang nalampasan ng mga muslim ang kamandag ng kanyang dila at kamay). -[Al-Bukhari (1/53-Fat'h),Muslim (400].
At nang tanungin siya ng isang lalaki kung ano ang mainam sa Islam? Kanyang sinabi: (Ang magpakain ka ng pagkain, at pagbati mo ng Salaam para sa taong kilala mo at hindi mo kilala).- Al-Bukhari [1/55-Fat'h], Muslim [10113].
At gayundin ang pag-iwas sa mga ipinagbabawal na bagay ay sakop din ng salitang Islam, tulad ng naiulat mula sa Propeta صلى الله عليه وسلم, katotohanan kanyang sinabi:
( kabilang sa mabuting pagiging Muslim ng tao ay ang pag-iwan [pag-iwas] niya sa bagay na wala siyang kinalaman dito).
-Isinalaysay ni At-Tirmizi.
* At tungkol naman sa Eeman [paniniwala]: ay mga paniniwala ng puso ayon sa paliwanag ng Propeta صلى الله عليه وسلم, kaya kanyang sinabi: (ito ang iyong: paniniwala sa Allaah, sa Kanyang mga Anghel, at sa Kanyang mga aklat [kasulatan at rebelasyon], at sa Kanyang mga Sugo at sa Huling Araw, at ang iyong paniniwala [pagtanggap] sa takdang kapalaran; mabuti nito at masama). Katotohanan binanggit din ng Allah ang limang pangunahing paniniwala sa maraming taludtod ng Qur'an; tulad ng kanyang sinabi: ((Ang Sugo [si Muhammad] ay naniniwala sa anumang ibinaba [ipinahayag] sa kanya mula sa kanyang panginoon at gayundin ang mga naniniwala. Silang lahat ay naniniwala ay naniniwala sa Allah at sa Kanyang mga Anghel, sa Kanyang mga aklat, at sa Kanyang mga Sugo.)). Al-Baqarah [285]. At sa iba pang mga taludtod na tulad nito mula sa Qur'an. Ang paniniwala sa mga Sugo ay nangangailangan nang paniniwala sa lahat nang kanilang ipinarating na paniniwala sa mga Anghel, mga Propeta, Aklat, muling pagkabuhay, takdang kapalaran at iba pa mga paniniwalang kanilang ipinarating sa kanilang mga sambayanan at sa lahat ng sangkatauhan tulad nang tunay na katangian ng Allaah, at katangian ng Huling Araw, tulay na tatahakin nang mga tao, timbangan, Paraiso at Impiyerno.
* Ang paniniwala sa takdang kapalaran [kahihinatnan] ay binubuo ng dalawang antas:
1- Ang paniniwala na katotohanan ang Allaah ay nauna na niyang batid ang anumang gagawin ng kanyang mga alipin; ito man ay mabuti o masama, pagsamba man o pagsuway bago ang Kanyang paglikha sa kanila, at batid na niya kung sino sa kanila ang makakapasok ng Paraiso at sino sa kanila ang makakapasok ng Impiyerno. Inihanda niya para sa kanila ang mabuting gantimpala at kaparusahan bilang gantimpala at kabayaran sa kanilang mga ginawa; lahat ng ito ay batid Niya bago pa sila likhain at tunay na ito ay nakasulat.
2- Tunay na nilikha ng Allaah ang lahat ng gawain nga mg aalipin; pagsunod o pagsuway, pananampalataya o hindi paniniwala at kabilang ang lahat ng ito sa kanyang nakatakda sa kanila. At ang antas na ito ay pinapatunayan nang Ahlus Sunnah samantalang itinatakwil ito ng Qadariyah , at ang unang antas ay pinapatunayan nang marami sa Qadariyadh at itinatakwil naman nang mga nagmalabis sa kanila tulad ni Ma'abad Al-Juhani, Am'r bin Ubaid at iba pa. Ang sinumang hindi maniwala sa ating nabanggit ay katotohanan siya ay tumanggi sa pananampalataya at pinasinungalingan ang Qur'an.
Ang Eeman ay binubuo ng salita, gawa at layunin at lahat ng gawain ay saklaw nito ayon sa napagkaisahan ng mga eskolar mula pa noong panahon ng mga Sahabah. At binalaan ng mga naunang eskolar ang sinumang nagsasabing hindi saklaw nang Eaman ang mga gawa, at sinabi ni Sufyan At-Thawri tungkol sa nagsasabing hindi kasama ang mga gawa sa salitang Eeman: " ito ay panibagong opinyon na salungat sa aming inabutang paniniwala ng mga tao". Ang nagpapatunay na saklaw ng Eeman ang mga gawain ay ang hadith ng propeta sa pag-uulat ni Abu Hurairah, sinabi ng Propeta صلى الله عليه وسلم : (Ang Eeman [paniniwala] ay mahigit pitumpo- o mahigit animnapung bahagi, ang pinakamainam nito ay pagsabi ng :" LA-ILAAHA ILLALLAAH [walang Diyos na dapat sambahin maliban sa Allah] at ang pinakamababa ay pagtanggal ng nakasasakit sa daan at ang pagkamahiyain ay isang bahagi ng Eeman).-[Al-Bukhari: 1/51- Fat'h,Muslim: 35] at iba pang katibayan.
* Sa Hadith na ating paksa; magkahiwalay ang pagbanggit ng Propeta sa Eeman at Islam, lahat nang mga gawa ay kanyang binanggit sa salitang Islam; at ang mga paniniwala na gawain ng puso ay siyang laman ng salitang Eeman; sapagkat ang dalawang salitang ito [Eeman at Islam] kapag magkasabay nabanggit sa iisang panahon ay may pagkakaiba, at kung alin man dito ang nabanggit ay saklaw na ang siyang hindi nabanggit.
Sinabi ni Ibn Rajab Al-hanbali:
" Ang Eeman ay paniniwala ng Puso, pagsang-ayon nito at kaalaman, at ang Islam ay pagsuko ng alipin sa Allah at pagtalima niya sa [Kanyang kautusan]".
[ Jamiul Ulum wal Hikam:57].
Kapag nagdarasal sa patay ang Propeta ang kanyang panalangin ay :
(O Allaah, sinuman ang buhayin mo sa amin ay buhay mo [na napapaloob] sa Islam, at sinuman ang bawian mo ng buhay; bawian mo siya ng buhay na [napapaloob] sa Eeman).
[Sahih Al-Wabil As-Sayyib: 269].
Magkagayunman; mababatid natin na lahat ng Mu'min [ may ganap na pananampalaya at pag-sunod] ay Muslim kapag naisakatuparan niya ang Eeman at tumatag sa kanyang puso at naisagawa ang mga gawain ng Islam. At hindi matatamo ng Puso ang tunay na Eeman [pananampalataya] maliban kung naisagawa ng buong katawan ang gawain sa islam. At hindi lahat ng Muslim ay Mu'min; sapagkat maaaring mahina ang kanyang pananampalataya at mahina rin ang pagsasakatuparan ng kanyang tungkulin, Gayun pa man ; siya ay Muslim subali't hindi pa siya matatawag na Mu'min [may ganap na pananampalataya], at bilang patunay sa ating salaysay, sinabi ng Allaah:
[Al-Hujurat:14]
Hindi naman sila naging mga Munafiq [mapagkunwari] subali't mahina lamang ang kanilang paniniwala [Eeman]. Ang paniniwala at pananampalataya na nasa puso ng mga tao ay magkakaiba ng antas kaya ang Eeman na nasa puso ng mga Siddiqin [lubos na matatapat] ay walang halong pag-aalinlangan kahit bahagya hindi katulad ng Eeman ng iba, at dahil dito; pagkatapos maitanong ni Anghel Gabriel ang Islam at Eeman, kanyang itinanong ang tungkol sa Ihsan na siyang may mataas na antas at sinabi ng Propeta صلى الله عليه وسلم na ito ang pagsamba ng alipin na para bang nakikita niya ang kanyang Panginoon; at hindi ito nangyayari sa lahat ng mga mananampalataya. Dahil dito sinabi ng ibang kasamahan ng Propeta:" Hindi kayo naunahan [nalamangan] ni Abu Bak'r dahil sa pag-aayuno o pagdarasal, bagkus ito ay dahil sa ganap na pananampalataya sa kanyang puso. At minsan itinanong kay Ibn Umar [رضي الله عنه] kung tumatawa rin ba ang mga Sahabah? Siya ay nagwika: " Oo, gayunpaman, tunay na ang Eeman sa kanilang mga puso ay kasinlaki ng mga bundok".
ANG MGA HALIGI NG PANANAMPALATAYA
1-Ang Paniniwala sa kaisahan ng Allaah.
2-Ang Paniniwala sa mga Anghel.
3-Ang Paniniwala sa mga Kasulatan.
4-Ang Paniniwala sa mga Sugo.
5-Ang Paniniwala sa Kabilang buhay.
6-Ang Paniniwala sa Itinakdang kapalaran, ang mabuti at masama nito.
1- ANG PANINIWALA SA ALLAAH: Ang paniniwala sa Allah ay ang wagas na Pananampalataya at Paniniwala sa pagka-Panginoon ng Allah, ang tanging Namamahala, Nagmamay-ari at lumikha sa lahat ng bagay. Katunayan, Siya lamang ang karapat-dapat pag-ukulan ng pagsamba. at ang may ganap na katangian. Luwalhatiin Siya sa lahat ng kakulangan at kapintasan, kaya dapat lang na panatiliin ito at maging tapat sa pagsagawa nito.
At nang tanungin siya ng isang lalaki kung ano ang mainam sa Islam? Kanyang sinabi: (Ang magpakain ka ng pagkain, at pagbati mo ng Salaam para sa taong kilala mo at hindi mo kilala).- Al-Bukhari [1/55-Fat'h], Muslim [10113].
At gayundin ang pag-iwas sa mga ipinagbabawal na bagay ay sakop din ng salitang Islam, tulad ng naiulat mula sa Propeta صلى الله عليه وسلم, katotohanan kanyang sinabi:
( kabilang sa mabuting pagiging Muslim ng tao ay ang pag-iwan [pag-iwas] niya sa bagay na wala siyang kinalaman dito).
-Isinalaysay ni At-Tirmizi.
* At tungkol naman sa Eeman [paniniwala]: ay mga paniniwala ng puso ayon sa paliwanag ng Propeta صلى الله عليه وسلم, kaya kanyang sinabi: (ito ang iyong: paniniwala sa Allaah, sa Kanyang mga Anghel, at sa Kanyang mga aklat [kasulatan at rebelasyon], at sa Kanyang mga Sugo at sa Huling Araw, at ang iyong paniniwala [pagtanggap] sa takdang kapalaran; mabuti nito at masama). Katotohanan binanggit din ng Allah ang limang pangunahing paniniwala sa maraming taludtod ng Qur'an; tulad ng kanyang sinabi: ((Ang Sugo [si Muhammad] ay naniniwala sa anumang ibinaba [ipinahayag] sa kanya mula sa kanyang panginoon at gayundin ang mga naniniwala. Silang lahat ay naniniwala ay naniniwala sa Allah at sa Kanyang mga Anghel, sa Kanyang mga aklat, at sa Kanyang mga Sugo.)). Al-Baqarah [285]. At sa iba pang mga taludtod na tulad nito mula sa Qur'an. Ang paniniwala sa mga Sugo ay nangangailangan nang paniniwala sa lahat nang kanilang ipinarating na paniniwala sa mga Anghel, mga Propeta, Aklat, muling pagkabuhay, takdang kapalaran at iba pa mga paniniwalang kanilang ipinarating sa kanilang mga sambayanan at sa lahat ng sangkatauhan tulad nang tunay na katangian ng Allaah, at katangian ng Huling Araw, tulay na tatahakin nang mga tao, timbangan, Paraiso at Impiyerno.
* Ang paniniwala sa takdang kapalaran [kahihinatnan] ay binubuo ng dalawang antas:
1- Ang paniniwala na katotohanan ang Allaah ay nauna na niyang batid ang anumang gagawin ng kanyang mga alipin; ito man ay mabuti o masama, pagsamba man o pagsuway bago ang Kanyang paglikha sa kanila, at batid na niya kung sino sa kanila ang makakapasok ng Paraiso at sino sa kanila ang makakapasok ng Impiyerno. Inihanda niya para sa kanila ang mabuting gantimpala at kaparusahan bilang gantimpala at kabayaran sa kanilang mga ginawa; lahat ng ito ay batid Niya bago pa sila likhain at tunay na ito ay nakasulat.
2- Tunay na nilikha ng Allaah ang lahat ng gawain nga mg aalipin; pagsunod o pagsuway, pananampalataya o hindi paniniwala at kabilang ang lahat ng ito sa kanyang nakatakda sa kanila. At ang antas na ito ay pinapatunayan nang Ahlus Sunnah samantalang itinatakwil ito ng Qadariyah , at ang unang antas ay pinapatunayan nang marami sa Qadariyadh at itinatakwil naman nang mga nagmalabis sa kanila tulad ni Ma'abad Al-Juhani, Am'r bin Ubaid at iba pa. Ang sinumang hindi maniwala sa ating nabanggit ay katotohanan siya ay tumanggi sa pananampalataya at pinasinungalingan ang Qur'an.
Ang Eeman ay binubuo ng salita, gawa at layunin at lahat ng gawain ay saklaw nito ayon sa napagkaisahan ng mga eskolar mula pa noong panahon ng mga Sahabah. At binalaan ng mga naunang eskolar ang sinumang nagsasabing hindi saklaw nang Eaman ang mga gawa, at sinabi ni Sufyan At-Thawri tungkol sa nagsasabing hindi kasama ang mga gawa sa salitang Eeman: " ito ay panibagong opinyon na salungat sa aming inabutang paniniwala ng mga tao". Ang nagpapatunay na saklaw ng Eeman ang mga gawain ay ang hadith ng propeta sa pag-uulat ni Abu Hurairah, sinabi ng Propeta صلى الله عليه وسلم : (Ang Eeman [paniniwala] ay mahigit pitumpo- o mahigit animnapung bahagi, ang pinakamainam nito ay pagsabi ng :" LA-ILAAHA ILLALLAAH [walang Diyos na dapat sambahin maliban sa Allah] at ang pinakamababa ay pagtanggal ng nakasasakit sa daan at ang pagkamahiyain ay isang bahagi ng Eeman).-[Al-Bukhari: 1/51- Fat'h,Muslim: 35] at iba pang katibayan.
* Sa Hadith na ating paksa; magkahiwalay ang pagbanggit ng Propeta sa Eeman at Islam, lahat nang mga gawa ay kanyang binanggit sa salitang Islam; at ang mga paniniwala na gawain ng puso ay siyang laman ng salitang Eeman; sapagkat ang dalawang salitang ito [Eeman at Islam] kapag magkasabay nabanggit sa iisang panahon ay may pagkakaiba, at kung alin man dito ang nabanggit ay saklaw na ang siyang hindi nabanggit.
Sinabi ni Ibn Rajab Al-hanbali:
" Ang Eeman ay paniniwala ng Puso, pagsang-ayon nito at kaalaman, at ang Islam ay pagsuko ng alipin sa Allah at pagtalima niya sa [Kanyang kautusan]".
[ Jamiul Ulum wal Hikam:57].
Kapag nagdarasal sa patay ang Propeta ang kanyang panalangin ay :
(O Allaah, sinuman ang buhayin mo sa amin ay buhay mo [na napapaloob] sa Islam, at sinuman ang bawian mo ng buhay; bawian mo siya ng buhay na [napapaloob] sa Eeman).
[Sahih Al-Wabil As-Sayyib: 269].
Magkagayunman; mababatid natin na lahat ng Mu'min [ may ganap na pananampalaya at pag-sunod] ay Muslim kapag naisakatuparan niya ang Eeman at tumatag sa kanyang puso at naisagawa ang mga gawain ng Islam. At hindi matatamo ng Puso ang tunay na Eeman [pananampalataya] maliban kung naisagawa ng buong katawan ang gawain sa islam. At hindi lahat ng Muslim ay Mu'min; sapagkat maaaring mahina ang kanyang pananampalataya at mahina rin ang pagsasakatuparan ng kanyang tungkulin, Gayun pa man ; siya ay Muslim subali't hindi pa siya matatawag na Mu'min [may ganap na pananampalataya], at bilang patunay sa ating salaysay, sinabi ng Allaah:
((Ang mga arabong Bedouin ay nagsasabi: "kami ay naniniwala", sabihin mo: "Hindi pa kayo [lubos] na naniwala, nguni't [sa halip]sabihin ninyo:" Kami ay tumalima [naging Muslim]".
[Al-Hujurat:14]
Hindi naman sila naging mga Munafiq [mapagkunwari] subali't mahina lamang ang kanilang paniniwala [Eeman]. Ang paniniwala at pananampalataya na nasa puso ng mga tao ay magkakaiba ng antas kaya ang Eeman na nasa puso ng mga Siddiqin [lubos na matatapat] ay walang halong pag-aalinlangan kahit bahagya hindi katulad ng Eeman ng iba, at dahil dito; pagkatapos maitanong ni Anghel Gabriel ang Islam at Eeman, kanyang itinanong ang tungkol sa Ihsan na siyang may mataas na antas at sinabi ng Propeta صلى الله عليه وسلم na ito ang pagsamba ng alipin na para bang nakikita niya ang kanyang Panginoon; at hindi ito nangyayari sa lahat ng mga mananampalataya. Dahil dito sinabi ng ibang kasamahan ng Propeta:" Hindi kayo naunahan [nalamangan] ni Abu Bak'r dahil sa pag-aayuno o pagdarasal, bagkus ito ay dahil sa ganap na pananampalataya sa kanyang puso. At minsan itinanong kay Ibn Umar [رضي الله عنه] kung tumatawa rin ba ang mga Sahabah? Siya ay nagwika: " Oo, gayunpaman, tunay na ang Eeman sa kanilang mga puso ay kasinlaki ng mga bundok".
ANG MGA HALIGI NG PANANAMPALATAYA
1-Ang Paniniwala sa kaisahan ng Allaah.
2-Ang Paniniwala sa mga Anghel.
3-Ang Paniniwala sa mga Kasulatan.
4-Ang Paniniwala sa mga Sugo.
5-Ang Paniniwala sa Kabilang buhay.
6-Ang Paniniwala sa Itinakdang kapalaran, ang mabuti at masama nito.
1- ANG PANINIWALA SA ALLAAH: Ang paniniwala sa Allah ay ang wagas na Pananampalataya at Paniniwala sa pagka-Panginoon ng Allah, ang tanging Namamahala, Nagmamay-ari at lumikha sa lahat ng bagay. Katunayan, Siya lamang ang karapat-dapat pag-ukulan ng pagsamba. at ang may ganap na katangian. Luwalhatiin Siya sa lahat ng kakulangan at kapintasan, kaya dapat lang na panatiliin ito at maging tapat sa pagsagawa nito.
Ang paniniwala sa Allaah ay sumasaklaw sa apat na bagay:
[A] Ang paniniwala sa pagkaroon ng Allaah. Ang pagkaroon ng Allaah ay napatutunayan sa mga sumusunod na babanggitin: Sa fitrah / kaisipan / batas /at sa pangdamdam.
1-Ang patunay nito sa Fitrah: Sa Katunayan, ang lahat ng nilalang ay likas na nilikha na taglay nya ang Fitrah (ang paghahanap at paniniwala sa Tagapaglikha) hindi na kailangang pairalin pa ang isipan dito, at bigyan ng masugid na pag-aaral. At ito’y hindi lamang kusang nawawala at naibabaling sa iba, maliban kung may panibag ong nagaganap sa kanyang kalooban, at ito’y maging dahilan ng kanyang paglihis mula rito. Dahil ang Propeta (صلى الله عليه وسلم) ay nagsabi: (Ang lahat ng ipinapanganak ay ipinanganganak sa Fitrah (Islam), Samakatuwid ang kanyang dalawang magulang ang nagtatakda ng kanyang pagiging Hudyo, Kristiyano at Pagano). [Isinalaysay ni Al Bukhari]
1-Ang patunay nito sa Fitrah: Sa Katunayan, ang lahat ng nilalang ay likas na nilikha na taglay nya ang Fitrah (ang paghahanap at paniniwala sa Tagapaglikha) hindi na kailangang pairalin pa ang isipan dito, at bigyan ng masugid na pag-aaral. At ito’y hindi lamang kusang nawawala at naibabaling sa iba, maliban kung may panibag ong nagaganap sa kanyang kalooban, at ito’y maging dahilan ng kanyang paglihis mula rito. Dahil ang Propeta (صلى الله عليه وسلم) ay nagsabi: (Ang lahat ng ipinapanganak ay ipinanganganak sa Fitrah (Islam), Samakatuwid ang kanyang dalawang magulang ang nagtatakda ng kanyang pagiging Hudyo, Kristiyano at Pagano). [Isinalaysay ni Al Bukhari]
2-Ang patunay nito sa kaisipan: Ang lahat ng nilikhang ito, ang mga nauna at ang sumunod pa rito, dapat lang na may lumikha at gumawa nito. ni hindi maaring magkaroon ang isang may buhay, na siya mismo ang lumikha sa kanyang sarili, at hindi rin ito maari na bigla na lamang na magkakaroon. Ang mga ito ay hindi nilikha ng walang pinagmulan, at hindi rin sila ang lumikha sa kanilang sarili. At ito ay pinatutunayan ng Quran, ang Allaah ay nagsabi:
[Surah At-Tur : 35]
3-Ang patunay nito sa batas: At dahil sa ang lahat nang kasulatang pangkalangitan ay nagsasabi nito. at sa mga naihatid nito (mula sa mga wastong pananalig na naglilinis ng kalooban) at sa mga matuwid na alituntunin nito na sumasaklaw sa lahat ng ikakabuti ng nilalang. Ito’y nagpapatunay lamang na ang lahat nang mga ito ay nagmula sa nag-iisang Panginoon, na ganap sa paggawa at ang tanging nakakaalam sa ikabubuti ng Kanyang mga nilikha. at gayon din sa mga naihatid nito tungkol sa mga pangkalawakang balita na siya namang napatunayan sa kasalukuyan, na ang lahat ng ito ay pawang katotohanan. Ito’y nagpapatunay lamang na mayroong nag-iisang Panginoong makapangyarihan ang tanging may kakayahang lumikha sa lahat ng Kanyang tinuran at ginusto.
4-At tungkol naman sa patunay nito sa pangdamdam ay may dalawang bahagi:
1-Katotohanan, tayong lahat ay nakakarinig at nakakasaksi sa mga katuparan ng kahilingan ng taong humihiling,at ng mga taong humihiling para sa ikagagaan ng kanilang paghihirap.
{Sila ba ay nilikha nang walang pinagmulang bagay, o sila ba ang tagapaglikha ng kanilang sarili}
[Surah At-Tur : 35]
3-Ang patunay nito sa batas: At dahil sa ang lahat nang kasulatang pangkalangitan ay nagsasabi nito. at sa mga naihatid nito (mula sa mga wastong pananalig na naglilinis ng kalooban) at sa mga matuwid na alituntunin nito na sumasaklaw sa lahat ng ikakabuti ng nilalang. Ito’y nagpapatunay lamang na ang lahat nang mga ito ay nagmula sa nag-iisang Panginoon, na ganap sa paggawa at ang tanging nakakaalam sa ikabubuti ng Kanyang mga nilikha. at gayon din sa mga naihatid nito tungkol sa mga pangkalawakang balita na siya namang napatunayan sa kasalukuyan, na ang lahat ng ito ay pawang katotohanan. Ito’y nagpapatunay lamang na mayroong nag-iisang Panginoong makapangyarihan ang tanging may kakayahang lumikha sa lahat ng Kanyang tinuran at ginusto.
4-At tungkol naman sa patunay nito sa pangdamdam ay may dalawang bahagi:
1-Katotohanan, tayong lahat ay nakakarinig at nakakasaksi sa mga katuparan ng kahilingan ng taong humihiling,at ng mga taong humihiling para sa ikagagaan ng kanilang paghihirap.
Ito’y nagpapatunay nang walang pag-aalinlangan sa pagkaroon ng Allaah. at sadyang ito'y pinatunayan na ng Quran at ng Sunnah. Gaya ng sinabi ng Allaah:
[ Surah Al anbiyaa’ : 76]
At sa Sunnah, tungkol naman ito sa kuwento ng isang arabo, nang siya ay pumasok sa Masjid sa araw ng Biyernes, at kanyang hiniling sa Sugo ng Allaah (صلى الله عليه وسلم) na humiling ito sa Allaah ng ulan para sa kanila .
2-Ang mga tanda ng mga Propeta na tinatawag na Mua’jizat (Kapangyarihan) at ito ay tunay na nasaksihan ng mga tao o kanilang narinig. Ito’y nagpapatunay lamang sa pagkaroon ng Nagsugo sa kanila, na walang iba kundi ang Alalah عز وجل. dahil ang lahat ng mga ito ay mga bagay na humihigit sa kakayahan ng tao. At ito ay himala ng Allah upang maging katibayan at gabay ng Kayang Sugo sa kanyang pagka-Propeta at ito’y nakakatulong sa kanila. Ang mga halimbawa nito: Si Muosa (Alaihi salam) nang kanyang hampasin ang dagat at ito’y nahati nang parang daan. Si Eisa (Alaihis salaam) ay nagbubuhay ng patay (sa kapahintulutan ng Allaah). Si Muhammad (salla Allaahu alaihi wasalaam) ay kanyang itinuro ang buwan at ito’y nahati ng dalawang bahagi.
[B] Ang paniniwala sa Kanyang (Allaah) pamamahala: Ang ibig sabihin nito: Siya lamang ang kaisa-isang Panginoon na namamahala, wala Siyang katambal at wala Siyang kasama na tumutulong sa Kanya (Tawheed Ar-Rubuobiyyah). Ang “Rab” ay ang sinumang nagmamay-ari ng nilalang, kaharian at ng lahat ng bagay. Ang Allaah ay nagsabi:
[Surah Al-A’raf : 54]
[C] Ang paniniwala sa Kanyang pagka-Diyos: Ang ibig sabihin nito: Siya lamang ang kaisa-isang tunay na Diyos na karapat-dapat pag-ukulan ng pagsamba, wala Siyang katambal (Tawheed Al-Uluohiyyah). Ang ibig sabihin ng “ilaah” ay ang tanging pag-uukulan ng pagmamahal at pagsamba. Sinabi ng Allaah:
[Surah Al Baqarah : 163]
[D] Ang paniniwala sa Kanyang mga pangalan at katangian: Ang ibig sabihin nito: ang pagpapatunay sa mga pinatutunayan ng Allaah sa Kanyang sarili sa Quran, o sa Sunnah ng Kanyang Sugo (صلى الله عليه وسلم) tungkol sa mga pangalan at katangiang na naaangkop lamang sa Kanya., nang walang pagpapalit ng kahulugan, ni-walang pagtatanggi ng kahulugan, ni-walang paglalarawan ng kahulugan, at walang paghahalintulad. Sinabi ng Allaah sa Qur’an:
[Surah Al-A’raf : 180]
At sinabi pa Niya:
[Ash-Shura: 11]
(Tawheed Al-Asma’ was Sifaat) Ang paniniwala sa Allah ay nagdudulot ng magagandang bagay sa buhay ng Mananampalataya.
{At si Nuh, (tandaan) noong siya ay nanawagan noon, at Aming tinugunan sa kanya}.
[ Surah Al anbiyaa’ : 76]
At sa Sunnah, tungkol naman ito sa kuwento ng isang arabo, nang siya ay pumasok sa Masjid sa araw ng Biyernes, at kanyang hiniling sa Sugo ng Allaah (صلى الله عليه وسلم) na humiling ito sa Allaah ng ulan para sa kanila .
2-Ang mga tanda ng mga Propeta na tinatawag na Mua’jizat (Kapangyarihan) at ito ay tunay na nasaksihan ng mga tao o kanilang narinig. Ito’y nagpapatunay lamang sa pagkaroon ng Nagsugo sa kanila, na walang iba kundi ang Alalah عز وجل. dahil ang lahat ng mga ito ay mga bagay na humihigit sa kakayahan ng tao. At ito ay himala ng Allah upang maging katibayan at gabay ng Kayang Sugo sa kanyang pagka-Propeta at ito’y nakakatulong sa kanila. Ang mga halimbawa nito: Si Muosa (Alaihi salam) nang kanyang hampasin ang dagat at ito’y nahati nang parang daan. Si Eisa (Alaihis salaam) ay nagbubuhay ng patay (sa kapahintulutan ng Allaah). Si Muhammad (salla Allaahu alaihi wasalaam) ay kanyang itinuro ang buwan at ito’y nahati ng dalawang bahagi.
[B] Ang paniniwala sa Kanyang (Allaah) pamamahala: Ang ibig sabihin nito: Siya lamang ang kaisa-isang Panginoon na namamahala, wala Siyang katambal at wala Siyang kasama na tumutulong sa Kanya (Tawheed Ar-Rubuobiyyah). Ang “Rab” ay ang sinumang nagmamay-ari ng nilalang, kaharian at ng lahat ng bagay. Ang Allaah ay nagsabi:
{Katiyakan, pagmamay-ari Niya ang nilalang at ang kautusan}
[Surah Al-A’raf : 54]
[C] Ang paniniwala sa Kanyang pagka-Diyos: Ang ibig sabihin nito: Siya lamang ang kaisa-isang tunay na Diyos na karapat-dapat pag-ukulan ng pagsamba, wala Siyang katambal (Tawheed Al-Uluohiyyah). Ang ibig sabihin ng “ilaah” ay ang tanging pag-uukulan ng pagmamahal at pagsamba. Sinabi ng Allaah:
{At ang inyong Panginoon ay iisa, walang Diyos maliban sa Kanya (Allah), ang Mapagpala, ang Mahabagin}
[Surah Al Baqarah : 163]
[D] Ang paniniwala sa Kanyang mga pangalan at katangian: Ang ibig sabihin nito: ang pagpapatunay sa mga pinatutunayan ng Allaah sa Kanyang sarili sa Quran, o sa Sunnah ng Kanyang Sugo (صلى الله عليه وسلم) tungkol sa mga pangalan at katangiang na naaangkop lamang sa Kanya., nang walang pagpapalit ng kahulugan, ni-walang pagtatanggi ng kahulugan, ni-walang paglalarawan ng kahulugan, at walang paghahalintulad. Sinabi ng Allaah sa Qur’an:
{At taglay ng Allah ang mga magagandang pangalan, kaya manawagan kayo sa kanya sa pamamagitan ng mga ito}.
[Surah Al-A’raf : 180]
At sinabi pa Niya:
{Walang anumang bagay na kasing tulad Niya, at Siya ay ang Nakakarinig, ang Nakakakita}
[Ash-Shura: 11]
(Tawheed Al-Asma’ was Sifaat) Ang paniniwala sa Allah ay nagdudulot ng magagandang bagay sa buhay ng Mananampalataya.
Ang ilang mga halimbawa nito ay ang mga sumusunod:
1-Napatutunayan ang kaisahan ng Allaah dahil sa Kanya lamang naiuukol ang pagmamahal at takot, at ang hindi pagsamba sa anumang diyus-diyosan maliban sa kanya.
2-Nagiging ganap ang pag-ukol ng pagmamahal at pag-samba sa Kanya, sa pamamagitan ng Kanyang magagandang Pangalan at matataas na Katangian.
3-Ang pagpapatunay sa pagsamba sa Kanya lamang, sa pamamagitan ng pagsasagawa ng Kanyang mga ipinag-uutos, at pag-iwas sa Kanyang mga ipinagbabawal.
4-Ang kaligayahan dito sa Mundo at sa Kabilang-Buhay.
2- ANG PANINIWALA SA MGA ANGHEL Ang paniniwala sa mga Anghel ay ang wagas na paniniwala na ang Alalah ay may mga Anghel at Kanyang nilikha sila mula sa liwanag at inatasan silang lahat ng gawain na dapat nilang gampanan at binigyan sila ng ganap na kakayahan para sumunod sa Kanyang ipinag-uutos at isakatuparan ito. Ang mga Anghel ay isang daigdig na lingid, mga nilalang, sumasamba sa Alalah, wala silang taglay na anumang mga katangian ng pagka-Panginoon at pagka-Diyos. Ang Allaah ay nagsabi sa Quran:
[Surah Al-Anbiya’ :19-20]
1-Napatutunayan ang kaisahan ng Allaah dahil sa Kanya lamang naiuukol ang pagmamahal at takot, at ang hindi pagsamba sa anumang diyus-diyosan maliban sa kanya.
2-Nagiging ganap ang pag-ukol ng pagmamahal at pag-samba sa Kanya, sa pamamagitan ng Kanyang magagandang Pangalan at matataas na Katangian.
3-Ang pagpapatunay sa pagsamba sa Kanya lamang, sa pamamagitan ng pagsasagawa ng Kanyang mga ipinag-uutos, at pag-iwas sa Kanyang mga ipinagbabawal.
4-Ang kaligayahan dito sa Mundo at sa Kabilang-Buhay.
2- ANG PANINIWALA SA MGA ANGHEL Ang paniniwala sa mga Anghel ay ang wagas na paniniwala na ang Alalah ay may mga Anghel at Kanyang nilikha sila mula sa liwanag at inatasan silang lahat ng gawain na dapat nilang gampanan at binigyan sila ng ganap na kakayahan para sumunod sa Kanyang ipinag-uutos at isakatuparan ito. Ang mga Anghel ay isang daigdig na lingid, mga nilalang, sumasamba sa Alalah, wala silang taglay na anumang mga katangian ng pagka-Panginoon at pagka-Diyos. Ang Allaah ay nagsabi sa Quran:
{At pagmamay-ari Niya ang sinumang nasa mga kalangitan at sa kalupaan. At ang sinumang (mga Anghel) naroroon sa Kanya ay hindi nagmamalaki sa pagsamba sa Kanya, ni naiinip o napapagod, sila ay nagpupuri sa gabi’t araw, ni hindi sila nanghihina (sa kanilang ginagawa)}.
[Surah Al-Anbiya’ :19-20]
Sadyang napakarami ng bilang nila, walang nakakaalam nito maliban sa Allaah عز وجل. ِAt tunay na napagtanto sa As-Sahihain (Al Bukhari & Muslim) batay sa Hadith na naiulat ni Anas (radhi Allaahu anhu) tungkol sa kuwentong “Al me’raaj”, na sa oras na yaon ay ipinagbigay alam sa Propeta (صلى الله عليه وسلم) ang tungkol sa “Al baytul Ma’moor” na naroroon sa langit, na sa bawat araw ay nagsasalah doon ang pitumpong libo na Anghel, na kapag sila’y nakalabas na mula roon , hindi na sila nakababalik sa huling punta nila roon.
Ang paniniwala sa mga Anghel ay napaloloob ang apat na bagay:
1-Ang paniniwala sa pagkaroon nila.
Ang paniniwala sa mga Anghel ay napaloloob ang apat na bagay:
1-Ang paniniwala sa pagkaroon nila.
2-Ang paniniwala sa sinumang nalaman natin ang kanyang pangalan sa kanila, katulad ni Jibreel (Alaihis Salaam). At sinuman ang hindi natin nalaman ang kanyang pangalan, ating paniwalaan sila sa pangkalahatang pananaw.
3-Ang paniniwala sa anumang nalaman natin sa kanilang mga kaanyuan, tulad ng anyo ni Jibreel, tunay na ipinahayag ng Propeta صلى الله عليه وسلم na kanya itong nakita sa kanyang anyo ayon sa pagkalikha sa kanya, at mayroon siyang anim na daan na pakpak, na halos natabingan nito ang buong himpapawid. At kung minsan ay nagpapalit ng anyo ang Anghel sa kapahintulutan ng Allaah sa anyong lalaki. katulad ng nangyari kay Jibreel nang ipadala siya ng Allaah para pumunta kay Maryam at siya ay nagsa-anyo sa harap niya ng isang ganap na tao. At gayon din nang dumating siya sa Propeta (صلى الله عليه وسلم), habang siya ay nakaupo kasama ng kanyang mga Sahabah, siya ay nagsa-anyo ng isang lalaki. (Isinalaysay ni Muslim) At gayon din ang mga Anghel na ipinadala ng Allaah kay Ebrahim at Loot, sila’y nagsa-anyong mga lalaki.
4-Ang paniniwala sa anumang nalaman natin sa kanilang mga gawain, na kanilang isinasagawa ayon sa kautusan ng Allaah, katulad halimbawa ng pagluwalhati sa Kanya, at pagsamba sa Kanya sa gabi’t araw nang walang pagyayamot, ni-panghihina dulot ng kapaguran. At maaring ang iba sa kanila ay may personal na mga gawain, tulad halimbawa ni Jibreel, siya ang pinagkakatiwalaan sa Kapahayagan ng Allaah, sa kanya ipinapadala ito para sa mga Propeta at Sugo. Si Mikaa-eil, ang naatasan sa ulan at mga pananim. Si Esrafil, ang naatasana sa pag-ihip ng tambuli, sa sandaling dumating ang takdang oras ng Paghuhukom at pagbangon-muli ng nilalang. Si Malakal Mawt, ang inatasan sa paghugot ng mga kaluluwa sa takdang oras ng kamatayan. Si Malik, ang inatasan sa Impiyerno, at siya ang tagapagbantay ng Apoy ng Impiyerno. At katulad pa ng mga Anghel na inatasang mamamahala sa mga batang nasa mga sinapupunan, na kapag naganap sa tao ang apat na buwan sa loob ng tiyan ng kanyang ina, nagpadala ang Allaah sa kanya ng Anghel, at Kanyang ipinag-utos dito na isulat ang panustos nito, ang takda ng buhay nito, ang gawain nito, at kung ito ay isang masama o mabuting tao. At katulad ng mga Anghel na inatasang mamamahala sa mga gawain ng inapo ni Adam, at ang pagsulat dito sa bawat tao sa pamamagitan ng dalawang Anghel, ang isa sa kanila ay nasa bandang kanan at ang ikalawa ay nasa kaliwa. At katulad ng mga Anghel na inatasan sa pagtatanong sa patay, na kapag nailagay na ito sa kanyang libingan, darating sa kanya ang dalawang Anghel na magtatanong sa kanya tungkol sa kanyang Panginoon, sa kanyang Relihiyon at sa kanyang Propeta. Ang paniniwala sa mga Anghel ay nagdudulot ng mga magagandang kahihinatnan.Ang ibang bahagi nito ay ang mga sumusunod:
1-Ang kaalaman sa kadakilaan ng Allaah,sa kanyang lakas, at ng kanyang kapangyarihan. Dahil ang kadakilaan ng nilalang ay nagpapatunay lamang sa kadakilaan ng lumikha.
2-Ang pagpapasalamat sa Allaah sa kanyang pangangalaga sa mga anak ni Adam,dahil ang iba sa mga Anghel na iyon ay itinalaga para pangalagaan sila, at isulat ang kanilang mga gawain at iba pa, para sa kabutihan nila.
3-Ang pagmamahal sa mga Anghel, dahil sa mga ginagampanan nilang mga tungkuling pagsamba sa Allaah. Ngunit tumanggi ang ibang grupo na nagmula sa Zaa-igeen(Mga naliligaw sa landas)sa pagkaroon ng Anghel ng sariling katawan.at ang sabi nila: Sila’y kathang isip lamang na sumasangguni sa mga mabubuting gawain ng mga nilalang. At iyan ay pagpapabulaan sa aklat ng Allaah at sa sunnah ng kanyang Sugo (salla Allaahu alaihi wassalaam) at sa napagka-isahan ng mga Muslim. Ang Alalah ay nagsabi sa Quran:
[Faatir : 1]
Sa Sahih ni Al Bukhari, nai-ulat ni Abu Hurayrah(Radhi Allaahu anhu), ang Propeta(Salla Allaahu Alaihi wasalaam)ay nagsabi: (Kapag nagustuhan ng Allaah ang isang lingkod, kanyang tinatawag si Jibreel at sinasabi sa kanya:(Katotohanan,ang Allaah ay kinagigiliwan si ginoo kaya dapat mo siyang kagiliwan.at kanyang kagigiliwan ito. pagkatapos, siya ay mananawagan sa mga naroroon sa kalangitan.katotohanan,ang Allaah ay kinagigiliwan si ginoo,kaya dapat ninyong kagiliwan siya.at kanilang kagigiliwan ito.pagkatapos iparating sa lupa ang kanyang tagumpay).
At muli siyang nag-ulat, ang Propeta (Salla Allaahu Alaihi wassalaam)ay nagsabi: (Kapag araw ng Biyernes, ang bawat pintuan ng Masjid ay may mga Anghel na isinusulat ng sunod-sunod ang bawat pumapasok,na kapag nakaupo na ang Imam,silay makikilinya na rin,at makikinig ng mesa). Ang mga talata na ito,ay maliwanag na nagpapatunay na ang mga Anghel ay may sariling katawan. hindi kathang isip lamang, gaya ng pinagsasabi ng mga taong nawawala sa tamang landas.at dahil sa patunay at paghahayag ng mga talatang ito, nagka-isa ang mga Muslim tungkol dito.
3-ANG PANINIWALA SA MGA KASULATAN: Itoy ang lubos na pagpapatunay na ang Allaah ay may mga aklat na ipinababa sa kanyang mga Propeta at Sugo.at ang paniniwala na ang Quran ay pinawalan ng saysay ang mga nauna sa kanya.at ginawan ng Allaah ng sariling katangian na wala sa mga naunang kasulatan, katotohanan ang Quran ay tunay na kanyang salita. Ang tinutukoy na mga aklat, ay ang mga kasulatang ipinahayag ng Allaah sa kanyang mga Sugo para sa kabutihan ng nilalang, at mapatnubayan sila para makamtan nila ang kasiyahan dito sa mundo at sa kabilang buhay. At ang paniniwala sa mga kasulatan ay napapaloob ito sa apat na sangkap:
1]Ang paniniwala na ang pagkakapahayag ng mga kasulatan ay totoong nagmula sa Allaah.
2]Ang paniniwala sa mga napag-alaman nating pangalan nito.kabilang dito ang Quran na ipinahayag kay Muhammad (Salla Allaahu Alaihi wassalaam).at ang Tawrah na ipinahayag kay Muosa (Alaihis salaam), at ang Injeel na ipinahayag kay Eisa (Alaihis salaam),at ang Zaboor na ipinahayag kay Daud (Alaihis salam).at tungkol naman sa iba pang hindi natin napag-alaman ang pangalan nito ay dapat din nating paniwalaan sa pangkalahatang pananaw.
3]Ang pagpapatunay sa mga tamang nakasaad dito. katulad nang mga nasasaad sa Quran, at ang mga nakasaad dito ay hindi pinapalitan o binabali-wala ang mga nilalaman ng mga naunang kasulatan.
4]Ang gampanan ang mga alituntunin nito na hindi napawalan ng saysay, kagiliwan ito, at magpapasailalim dito, maging ito man ay ating alam ang kahihinatnan nito o hindi, at ang lahat ng naunang kasulatan ay pinawalan ng saysay ng Quran. Ang Allaah ay nagsabi:
At dahil diyan, hindi maaaring gampanan ang anumang alituntunin sa mga alituntunin ng mga naunang kasulatan maliban na lang kung itoy inaayunan o pinahihintulutan ng Quran. Ang paniniwala sa mga kasulatan ay nagdudulot ng mga magagandang kahihinatnan,ang iba nito ay ang mga sumusunod:
1]Ang kaalaman sa pamamahala ng Allaah sa kanyang mga lingkod,dahil kanyang ipinahayag sa bawat pamayanan ang isang aklat na magpapatnubay sa kanila.
2]Ang kaalaman sa layunin ng Allaah sa kanyang batas. Dahil kanyang iniatas sa bawat pamayanan ang nababagay sa kanilang mga kalagayan. Tulad ng sinabi ng Allaah:
3]Ang pagpapasalamat sa mga biyayang bigay ng Allaah.
4-ANG PANINIWALA SA MGA SUGO: Itoy ang lubos na pagpapatunay na ang Allaah ay nagsugo sa bawat pamayanan ng isang Sugo para mag-anyaya sa kanila na sumamba sa Allaah lamang nang walang pagtatambal.at ang pagtakwil sa mga iba pang sinasamba liban sa kanya. Katotohanan, silang lahat ay matatapat at may tunay na takot sa Allaah, at mapapagkatiwalaan, at kanila ding nagampanan ang kani-kanilang tungkulin, at ito'y naiparating nila sa kani-kanilang pamayanan, at kanilang pinatatag ang tanda at katibayan ng Allaah sa lahat ng sangkatauhan. Ang tinutukoy na sugo dito ay ang sinumang taong ikinasi sa kanya ang batas at ipinag-utos sa kanya na iparating ito sa mga tao. Ang unang sugo ay si Nooh, at ang huli ay si Muhammad (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam). Sinabi ng Allaah: {Katotohanan,aming ikinasi sa iyo ang katulad ng ikinasi namin kay Nooh,at sa mga propetang sumunod sa kanya}. [Surah Annisa’: 163] At sa Saheeh ni Al Bukhari,si Anas bin Malik (Radhi Allaahu Anhu) ay nag-ulat tungkol sa “Hadeeth ng pamamagitan”. nabanggit ng Propeta (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam) na ang mga tao sa araw ng paghuhukom ay pupunta kay Adam para mamagitan sa kanila, ngunit itoy hihingi ng paumanhin sa kanila, at magsasabi : pumunta kayo kay Nooh, ang unang sugo na sinugo ng Allaah….
At sinabi ng Allaah tungkol kay Muhammad (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam): {Hindi naging magulang ng isa sa inyo si Muhammad,bagkus siya ay isang sugo ng Allah at ang pinakahuling propeta}. [Surah Al Ahzab : 40] At walang pamayanan na wala itong isang sugo na sinugo ng Allaah sa kanyang mga tauhan na may sariling batas, o isang propeta na ikinasi sa kanya ang batas ng nauna sa kanya para itoy kanyang ipagpapatuloy o panatilihin. Ang Allaah ay nagsabi: {Katotohanan,aming sinugo sa bawat pamayanan ang isang sugo para mag-anyaya sa inyo na sambahin ang Allah,at itakwil ang mga diyos diyosan}{Surah An-Nahl : 36] At sinabi pa ng Allaah: {Walang pamayanan maliban na mayroon itong tagapagbabala}. [Surah Faatir:24] At sinabi pa niya: {Katotohanan,aming ibinaba ang Tawrah na mayroon itong patnubay at liwanag sa mga alituntuning siyang ipinagpapasiya ng mga propetang nagpapasailalim sa kagustuhan ng Allah para sa mga pantas ng angkan ng israel}. [Surah Al Maidah : 44] Ang mga sugo ay mga taong nilikha, wala sa kanila ang mga katangian ng tagapamahala at pagka-panginoon kahit kaunti.
Ang Allaah ay nagsabi tungkol sa kanyang Propeta (na si Muhammad -Salla Allaahu Alaihi Wassalaam-) na siyang pangulo ng mga sugo at may dakilang antas doon kay Allaah: {Sabihin mo!hindi ko angkin ang aking sarili sa kabutihang maaari kong matamo,at sa kapahamakang maaaring daratal sa akin,maliban kung itoy naisin ng Allah,at kung alam ko lang ang bagay na lingid, sanay paparamihin ko ang kabutihang matatanggap ko, at hindi daratal sa akin ang masama, at wala sa akin kundi para magbabala at magbigay ng magagandang balita sa mga taong sumasampalataya}.[Surah Al aa’raf : 188] At sinabi pa ng Allaah: {Sabihin mo,hindi ko angkin ang masama para hindi daratal sa inyo,at ang mabuti para mapasa inyo.sabihin mo!katotohanan,akoy walang karapatang humadlang o pumigil kahit kanino sa parusang itinakda ng Allah.at kailan man,wala akong sisilungan bukod sa kanya}. [Surah Al jinn:21-23] At silay may angking katangian ng tao, dumaratal sa kanila ang sakit, kamatayan, at ang pangangailangan sa pagkain at pag-inom at ibp.
Ang Allaah ay nagsabi tungkol kay Ibrahem (Alaihis Salaam) nang kanyang ilarawan ang kanyang panginoon: { Siya ang nagpapakain sa akin at nagpapainom, at kapag akoy nagkasakit siya ang nagpapagaling sa akin,at siya ang bumabawi ng aking buhay,pagkatapos ay muling bigyan ng buhay}. {surah Ash-shuaraa’:79-81] At sinabi pa ng Allaah , nang ang Propeta Muhammad (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam) ay magsabi:. {Tanging ako'y isang taong katulad ninyo, nakakalimot gaya ng inyong pagkalimot, kaya kapag ako'y nakalimot ,inyo akong paalalahanan}. Katunayan, inilarawan ng Allaah na sila'y tanging tagapaglingkod sa kanya, sa kabila ng kanilang matataas na antas, at naipapahiwatig ito sa pagpupuri niya sa kanila.
Sinabi ng Allaah ang tungkol kay Nooh (Alaihis Salaam): {Katotohanan,siya ay isang lingkod na mapagpasalamat}. [Surah Al israa’ : 3] At sinabi ng Allaah ang tungkol sa Propeta (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam): {Napakadakila ang nagpababa ng Quran sa kanyang lingkod para maging itoy magbabala sa lahat ng daigdig}. [Surah Al furqan:1]
At sinabi pa niya ang tungkol kay Ibrahem,Ishaq, at Yaqub (Ahs): {At gunitain mo ang aming mga tagalingkod na si Ibrahem,Ishaq,at Yaqub na may mga malakas at matatag na pananampalataya,at may mga tamang kaalaman sa relihiyon. katotohanan,aming ginawang banal at dalisay sila para tunay nilang magunita ang kabilang buhay.at silang lahat ay aming pinili, at may mga magagandang asal}. [Surah Sad:45-47 ]
At sinabi pa niya ang tungkol kay Eisa anak ni Maryam (Alaihis Salaam): {Siya ay tanging isang lingkod lamang na binigyan namin ng karangalan sa kanyang pagka-propeta,at nilikha namin siyang walang ama para maging halimbawa sa angkan ng Israel}. [Surah Azzukhruf : 59]
Ang paniniwala sa mga Propeta ay may apat na sangkap:
1)Ang paniniwala na ang kanilang mga mensahe ay totoong nagmula sa Allaah,aat ang sinumang tanggihan ang mensahe ng isa sa kanila ay kanyang tinanggihan silang lahat. Gaya ng sinabi ng Allaah: {Pinabulaanan ng mga tauhan ni Nooh ang lahat ng sugo}.[Surah Ash-shuaraa’: 105]. Maliwanag na pinatunayan ng Allaah at kanyang binansagan silang mga taong mapapagbulaan sa lahat ng sugo, samantala walang sugo bukod sa kanya (Nooh) nang kanilang pabulaanan ito, at dahil diyan ang mga Kristiyanong pinabulaanan si Muhammad (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam) at hindi sumunod sa kanya, ay kanila ding pinabulaanan ang Mesias anak ni Maryam, at hindi rin nila ito sinunod. At humigit pa doon dahil kanyang ibinalita sa kanila ang tungkol kay Muhammad (Salla Allaahu ALaihi Wassalam), at walang kahulugan ang pagbigay niya ng magandang balita sa kanila kundi tanging pinapatunayan lamang na siya (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam) ay isang sugo sa kanila para mailigtas sila ng Allaah sa pamamagitan niya (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam) mula sa pagkaligaw at mapatnubayan sila tungo sa matuwid na landas.
2)Ang paniniwala sa sinumang napag-alaman natin ang kanyang pangalan. kabilang na dito halimbawa ni: Muhammad, Ibrahem, Muosa, Eisa, Nooh (Asw) at silang lima ang may matatag na kapasiyahan at tanyag sa mga sugo, Katunayan sila'y nabanggit ng Allaah mula sa dalawang Surah ng Quran. Sa Suratol Ahzab kanyang sinabi: {Aming tinanggap at pinangahawakan mula sa mga Propeta ang kanilang pagsang-ayon sa kasunduan, magmula sa iyo, at kay Nooh, Ibrahem, Muosa,at Eisa anak ni Maryam}. [Surah Al Ahzab : 7] At sa Surah Ash-shuraa, kanyang sinabi: {Ginawa sa inyo ang pinakadakilang relihiyon,na siyang itinagubilin kay Nooh at ikinasi namin sa iyo,na siya rin ang itinagubilin namin kay Ibrahem,Muosa at Eisa,kaya maging matatag kayo sa relihiyong (Islam) at huwag kayong maghiwa-hiwalay o magkasalungatan sa mga nilalaman nito}. [Surah Ash-shuraa:13] At tungkol naman sa hindi natin napag-alaman sa kanila ang kanyang pangalan ay ating paniwalaan sa pangkalahatang pananaw. Sinabi ng Allaah: {Katunayang kami ay nagsugo ng mga sugo na nauna sa iyo,ang iba sa kanila ay aming ikinuwento sa iyo,at ang ibay hindi naikuwento sa iyo}. [Surah Gaafir:78]
3)Ang pagpapatunay sa mga tamang naituran tungkol sa kanila.
4)Ang pagsagawa sa batas nang sinuman sa kanilang sinugo para sa atin, at ang siyang kahuli hulihan nila, siya si Muhammad (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam) na sinugo sa lahat ng sangkatauhan. Sinabi ng Allaah: {Sumpa man sa iyong panginoon,hindi magiging ganap ang pananampalataya ng bawat isa sa inyo hanggat hindi nila pinapairal ang kapasiyahan mo sa lahat ng kanilang pinagtatalunan,pagkatapos ay hindi magkakaroon ng sama ng loob ang bawat isa sa kanila sa iyong naging kapasiyahan,at silang lahat ay magpapasailalim nito na walang pag-aalinlangan}. [Surah Annisa: 65]
Ang paniniwala sa mga sugo ay may magagandang kahihinatnan, ang iba nito ay ang mga sumusunod:
1-Ang kaalaman sa habag ng Allaah at ang pamamahala niya sa kanyang mga lingkod, dahil kanyang sinugo sa kanila ang mga sugo para patnubayan sila sa landas ng Allaah,at ipaliwanag sa kanila kung papaano nila sasambahin ang Allaah, dahil ang likas ng kaisipan ng tao ay hindi kayang alamin ito.
2-Ang pagpapasalamat sa Allaah sa mga dakilang biyayang nito.
3-Ang pagmamahal sa mga sugo (As) pagdakila at pagpupuri sa anomang nararapat para sa kanila, dahil sila'y mga sugo ng Allaah at nagsakripisyo sa pagsamba sa kanya at tagapaghatid ng kanyang mensahe at mangaral sa kanyang mga lingkod. Katunayan ang mga “taong tumatanggi sa katotohanan” ay kanilang pinabulaanan ang mga sugo, at kanilang sinasabi na ang mga sugo ng Allaah ay hindi maaaring maging tao, kaya binanggit ng Allaah na ang paratang na iyan ay hindi totoo.bkanyang sinabi: {At walang nakakahadlang sa pagsasampalataya ng tao nang dumating sa kanila ang isang magpapatnubay kundi ang kanilang isinasagot : Ano!magpapadala ang Allah ng isang sugong tao?. Sabihin mo, kung ang mga Anghel ay lalakad ng dahan dahan sa lupa at kanilang makikita.aming ibababa sa kanila mula sa langit ang isang Anghel na sugo}. [Surah Al israa’:90] Kaya pinawalan ng saysay ng Allaah ang paratang na yaon ,na ang katotohanan nito ay dapat lang na ang maging sugo ay tao, dahil siya ay ipapadala sa lupa na ang mga naninirahan doon ay mga tao. kung Anghel ang mga naninirahan sa lupa sana'y pinababa ng Allaah sa kanila mula sa langit ang isang Anghel na sugo na katulad din nila.
3-Ang paniniwala sa anumang nalaman natin sa kanilang mga kaanyuan, tulad ng anyo ni Jibreel, tunay na ipinahayag ng Propeta صلى الله عليه وسلم na kanya itong nakita sa kanyang anyo ayon sa pagkalikha sa kanya, at mayroon siyang anim na daan na pakpak, na halos natabingan nito ang buong himpapawid. At kung minsan ay nagpapalit ng anyo ang Anghel sa kapahintulutan ng Allaah sa anyong lalaki. katulad ng nangyari kay Jibreel nang ipadala siya ng Allaah para pumunta kay Maryam at siya ay nagsa-anyo sa harap niya ng isang ganap na tao. At gayon din nang dumating siya sa Propeta (صلى الله عليه وسلم), habang siya ay nakaupo kasama ng kanyang mga Sahabah, siya ay nagsa-anyo ng isang lalaki. (Isinalaysay ni Muslim) At gayon din ang mga Anghel na ipinadala ng Allaah kay Ebrahim at Loot, sila’y nagsa-anyong mga lalaki.
4-Ang paniniwala sa anumang nalaman natin sa kanilang mga gawain, na kanilang isinasagawa ayon sa kautusan ng Allaah, katulad halimbawa ng pagluwalhati sa Kanya, at pagsamba sa Kanya sa gabi’t araw nang walang pagyayamot, ni-panghihina dulot ng kapaguran. At maaring ang iba sa kanila ay may personal na mga gawain, tulad halimbawa ni Jibreel, siya ang pinagkakatiwalaan sa Kapahayagan ng Allaah, sa kanya ipinapadala ito para sa mga Propeta at Sugo. Si Mikaa-eil, ang naatasan sa ulan at mga pananim. Si Esrafil, ang naatasana sa pag-ihip ng tambuli, sa sandaling dumating ang takdang oras ng Paghuhukom at pagbangon-muli ng nilalang. Si Malakal Mawt, ang inatasan sa paghugot ng mga kaluluwa sa takdang oras ng kamatayan. Si Malik, ang inatasan sa Impiyerno, at siya ang tagapagbantay ng Apoy ng Impiyerno. At katulad pa ng mga Anghel na inatasang mamamahala sa mga batang nasa mga sinapupunan, na kapag naganap sa tao ang apat na buwan sa loob ng tiyan ng kanyang ina, nagpadala ang Allaah sa kanya ng Anghel, at Kanyang ipinag-utos dito na isulat ang panustos nito, ang takda ng buhay nito, ang gawain nito, at kung ito ay isang masama o mabuting tao. At katulad ng mga Anghel na inatasang mamamahala sa mga gawain ng inapo ni Adam, at ang pagsulat dito sa bawat tao sa pamamagitan ng dalawang Anghel, ang isa sa kanila ay nasa bandang kanan at ang ikalawa ay nasa kaliwa. At katulad ng mga Anghel na inatasan sa pagtatanong sa patay, na kapag nailagay na ito sa kanyang libingan, darating sa kanya ang dalawang Anghel na magtatanong sa kanya tungkol sa kanyang Panginoon, sa kanyang Relihiyon at sa kanyang Propeta. Ang paniniwala sa mga Anghel ay nagdudulot ng mga magagandang kahihinatnan.Ang ibang bahagi nito ay ang mga sumusunod:
1-Ang kaalaman sa kadakilaan ng Allaah,sa kanyang lakas, at ng kanyang kapangyarihan. Dahil ang kadakilaan ng nilalang ay nagpapatunay lamang sa kadakilaan ng lumikha.
2-Ang pagpapasalamat sa Allaah sa kanyang pangangalaga sa mga anak ni Adam,dahil ang iba sa mga Anghel na iyon ay itinalaga para pangalagaan sila, at isulat ang kanilang mga gawain at iba pa, para sa kabutihan nila.
3-Ang pagmamahal sa mga Anghel, dahil sa mga ginagampanan nilang mga tungkuling pagsamba sa Allaah. Ngunit tumanggi ang ibang grupo na nagmula sa Zaa-igeen(Mga naliligaw sa landas)sa pagkaroon ng Anghel ng sariling katawan.at ang sabi nila: Sila’y kathang isip lamang na sumasangguni sa mga mabubuting gawain ng mga nilalang. At iyan ay pagpapabulaan sa aklat ng Allaah at sa sunnah ng kanyang Sugo (salla Allaahu alaihi wassalaam) at sa napagka-isahan ng mga Muslim. Ang Alalah ay nagsabi sa Quran:
{Ang lahat ng papuri ay saAllah (lamang), na lumikha ng mga kalangitan at kalupaan, ang lumikha ng mga Anghel bilang mga Sugo, na may kanya-kanyang mga pakpak, dalawa, tatlo at apat}.
[Faatir : 1]
Sa Sahih ni Al Bukhari, nai-ulat ni Abu Hurayrah(Radhi Allaahu anhu), ang Propeta(Salla Allaahu Alaihi wasalaam)ay nagsabi: (Kapag nagustuhan ng Allaah ang isang lingkod, kanyang tinatawag si Jibreel at sinasabi sa kanya:(Katotohanan,ang Allaah ay kinagigiliwan si ginoo kaya dapat mo siyang kagiliwan.at kanyang kagigiliwan ito. pagkatapos, siya ay mananawagan sa mga naroroon sa kalangitan.katotohanan,ang Allaah ay kinagigiliwan si ginoo,kaya dapat ninyong kagiliwan siya.at kanilang kagigiliwan ito.pagkatapos iparating sa lupa ang kanyang tagumpay).
At muli siyang nag-ulat, ang Propeta (Salla Allaahu Alaihi wassalaam)ay nagsabi: (Kapag araw ng Biyernes, ang bawat pintuan ng Masjid ay may mga Anghel na isinusulat ng sunod-sunod ang bawat pumapasok,na kapag nakaupo na ang Imam,silay makikilinya na rin,at makikinig ng mesa). Ang mga talata na ito,ay maliwanag na nagpapatunay na ang mga Anghel ay may sariling katawan. hindi kathang isip lamang, gaya ng pinagsasabi ng mga taong nawawala sa tamang landas.at dahil sa patunay at paghahayag ng mga talatang ito, nagka-isa ang mga Muslim tungkol dito.
3-ANG PANINIWALA SA MGA KASULATAN: Itoy ang lubos na pagpapatunay na ang Allaah ay may mga aklat na ipinababa sa kanyang mga Propeta at Sugo.at ang paniniwala na ang Quran ay pinawalan ng saysay ang mga nauna sa kanya.at ginawan ng Allaah ng sariling katangian na wala sa mga naunang kasulatan, katotohanan ang Quran ay tunay na kanyang salita. Ang tinutukoy na mga aklat, ay ang mga kasulatang ipinahayag ng Allaah sa kanyang mga Sugo para sa kabutihan ng nilalang, at mapatnubayan sila para makamtan nila ang kasiyahan dito sa mundo at sa kabilang buhay. At ang paniniwala sa mga kasulatan ay napapaloob ito sa apat na sangkap:
1]Ang paniniwala na ang pagkakapahayag ng mga kasulatan ay totoong nagmula sa Allaah.
2]Ang paniniwala sa mga napag-alaman nating pangalan nito.kabilang dito ang Quran na ipinahayag kay Muhammad (Salla Allaahu Alaihi wassalaam).at ang Tawrah na ipinahayag kay Muosa (Alaihis salaam), at ang Injeel na ipinahayag kay Eisa (Alaihis salaam),at ang Zaboor na ipinahayag kay Daud (Alaihis salam).at tungkol naman sa iba pang hindi natin napag-alaman ang pangalan nito ay dapat din nating paniwalaan sa pangkalahatang pananaw.
3]Ang pagpapatunay sa mga tamang nakasaad dito. katulad nang mga nasasaad sa Quran, at ang mga nakasaad dito ay hindi pinapalitan o binabali-wala ang mga nilalaman ng mga naunang kasulatan.
4]Ang gampanan ang mga alituntunin nito na hindi napawalan ng saysay, kagiliwan ito, at magpapasailalim dito, maging ito man ay ating alam ang kahihinatnan nito o hindi, at ang lahat ng naunang kasulatan ay pinawalan ng saysay ng Quran. Ang Allaah ay nagsabi:
{Katotohanang pinababa namin sa iyo ang Quran para magpatunay sa mga kasulatang nauna sa kanya,o maging saksi nito at ang magpapasiya}. [Surah Al Maa-idah : 48]
At dahil diyan, hindi maaaring gampanan ang anumang alituntunin sa mga alituntunin ng mga naunang kasulatan maliban na lang kung itoy inaayunan o pinahihintulutan ng Quran. Ang paniniwala sa mga kasulatan ay nagdudulot ng mga magagandang kahihinatnan,ang iba nito ay ang mga sumusunod:
1]Ang kaalaman sa pamamahala ng Allaah sa kanyang mga lingkod,dahil kanyang ipinahayag sa bawat pamayanan ang isang aklat na magpapatnubay sa kanila.
2]Ang kaalaman sa layunin ng Allaah sa kanyang batas. Dahil kanyang iniatas sa bawat pamayanan ang nababagay sa kanilang mga kalagayan. Tulad ng sinabi ng Allaah:
{Ang bawat isang pamayanan sa inyo ay ginawan namin ng batas at pamamaraan}.
[Surah Al Maa-idah : 48]
3]Ang pagpapasalamat sa mga biyayang bigay ng Allaah.
4-ANG PANINIWALA SA MGA SUGO: Itoy ang lubos na pagpapatunay na ang Allaah ay nagsugo sa bawat pamayanan ng isang Sugo para mag-anyaya sa kanila na sumamba sa Allaah lamang nang walang pagtatambal.at ang pagtakwil sa mga iba pang sinasamba liban sa kanya. Katotohanan, silang lahat ay matatapat at may tunay na takot sa Allaah, at mapapagkatiwalaan, at kanila ding nagampanan ang kani-kanilang tungkulin, at ito'y naiparating nila sa kani-kanilang pamayanan, at kanilang pinatatag ang tanda at katibayan ng Allaah sa lahat ng sangkatauhan. Ang tinutukoy na sugo dito ay ang sinumang taong ikinasi sa kanya ang batas at ipinag-utos sa kanya na iparating ito sa mga tao. Ang unang sugo ay si Nooh, at ang huli ay si Muhammad (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam). Sinabi ng Allaah: {Katotohanan,aming ikinasi sa iyo ang katulad ng ikinasi namin kay Nooh,at sa mga propetang sumunod sa kanya}. [Surah Annisa’: 163] At sa Saheeh ni Al Bukhari,si Anas bin Malik (Radhi Allaahu Anhu) ay nag-ulat tungkol sa “Hadeeth ng pamamagitan”. nabanggit ng Propeta (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam) na ang mga tao sa araw ng paghuhukom ay pupunta kay Adam para mamagitan sa kanila, ngunit itoy hihingi ng paumanhin sa kanila, at magsasabi : pumunta kayo kay Nooh, ang unang sugo na sinugo ng Allaah….
At sinabi ng Allaah tungkol kay Muhammad (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam): {Hindi naging magulang ng isa sa inyo si Muhammad,bagkus siya ay isang sugo ng Allah at ang pinakahuling propeta}. [Surah Al Ahzab : 40] At walang pamayanan na wala itong isang sugo na sinugo ng Allaah sa kanyang mga tauhan na may sariling batas, o isang propeta na ikinasi sa kanya ang batas ng nauna sa kanya para itoy kanyang ipagpapatuloy o panatilihin. Ang Allaah ay nagsabi: {Katotohanan,aming sinugo sa bawat pamayanan ang isang sugo para mag-anyaya sa inyo na sambahin ang Allah,at itakwil ang mga diyos diyosan}{Surah An-Nahl : 36] At sinabi pa ng Allaah: {Walang pamayanan maliban na mayroon itong tagapagbabala}. [Surah Faatir:24] At sinabi pa niya: {Katotohanan,aming ibinaba ang Tawrah na mayroon itong patnubay at liwanag sa mga alituntuning siyang ipinagpapasiya ng mga propetang nagpapasailalim sa kagustuhan ng Allah para sa mga pantas ng angkan ng israel}. [Surah Al Maidah : 44] Ang mga sugo ay mga taong nilikha, wala sa kanila ang mga katangian ng tagapamahala at pagka-panginoon kahit kaunti.
Ang Allaah ay nagsabi tungkol sa kanyang Propeta (na si Muhammad -Salla Allaahu Alaihi Wassalaam-) na siyang pangulo ng mga sugo at may dakilang antas doon kay Allaah: {Sabihin mo!hindi ko angkin ang aking sarili sa kabutihang maaari kong matamo,at sa kapahamakang maaaring daratal sa akin,maliban kung itoy naisin ng Allah,at kung alam ko lang ang bagay na lingid, sanay paparamihin ko ang kabutihang matatanggap ko, at hindi daratal sa akin ang masama, at wala sa akin kundi para magbabala at magbigay ng magagandang balita sa mga taong sumasampalataya}.[Surah Al aa’raf : 188] At sinabi pa ng Allaah: {Sabihin mo,hindi ko angkin ang masama para hindi daratal sa inyo,at ang mabuti para mapasa inyo.sabihin mo!katotohanan,akoy walang karapatang humadlang o pumigil kahit kanino sa parusang itinakda ng Allah.at kailan man,wala akong sisilungan bukod sa kanya}. [Surah Al jinn:21-23] At silay may angking katangian ng tao, dumaratal sa kanila ang sakit, kamatayan, at ang pangangailangan sa pagkain at pag-inom at ibp.
Ang Allaah ay nagsabi tungkol kay Ibrahem (Alaihis Salaam) nang kanyang ilarawan ang kanyang panginoon: { Siya ang nagpapakain sa akin at nagpapainom, at kapag akoy nagkasakit siya ang nagpapagaling sa akin,at siya ang bumabawi ng aking buhay,pagkatapos ay muling bigyan ng buhay}. {surah Ash-shuaraa’:79-81] At sinabi pa ng Allaah , nang ang Propeta Muhammad (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam) ay magsabi:. {Tanging ako'y isang taong katulad ninyo, nakakalimot gaya ng inyong pagkalimot, kaya kapag ako'y nakalimot ,inyo akong paalalahanan}. Katunayan, inilarawan ng Allaah na sila'y tanging tagapaglingkod sa kanya, sa kabila ng kanilang matataas na antas, at naipapahiwatig ito sa pagpupuri niya sa kanila.
Sinabi ng Allaah ang tungkol kay Nooh (Alaihis Salaam): {Katotohanan,siya ay isang lingkod na mapagpasalamat}. [Surah Al israa’ : 3] At sinabi ng Allaah ang tungkol sa Propeta (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam): {Napakadakila ang nagpababa ng Quran sa kanyang lingkod para maging itoy magbabala sa lahat ng daigdig}. [Surah Al furqan:1]
At sinabi pa niya ang tungkol kay Ibrahem,Ishaq, at Yaqub (Ahs): {At gunitain mo ang aming mga tagalingkod na si Ibrahem,Ishaq,at Yaqub na may mga malakas at matatag na pananampalataya,at may mga tamang kaalaman sa relihiyon. katotohanan,aming ginawang banal at dalisay sila para tunay nilang magunita ang kabilang buhay.at silang lahat ay aming pinili, at may mga magagandang asal}. [Surah Sad:45-47 ]
At sinabi pa niya ang tungkol kay Eisa anak ni Maryam (Alaihis Salaam): {Siya ay tanging isang lingkod lamang na binigyan namin ng karangalan sa kanyang pagka-propeta,at nilikha namin siyang walang ama para maging halimbawa sa angkan ng Israel}. [Surah Azzukhruf : 59]
Ang paniniwala sa mga Propeta ay may apat na sangkap:
1)Ang paniniwala na ang kanilang mga mensahe ay totoong nagmula sa Allaah,aat ang sinumang tanggihan ang mensahe ng isa sa kanila ay kanyang tinanggihan silang lahat. Gaya ng sinabi ng Allaah: {Pinabulaanan ng mga tauhan ni Nooh ang lahat ng sugo}.[Surah Ash-shuaraa’: 105]. Maliwanag na pinatunayan ng Allaah at kanyang binansagan silang mga taong mapapagbulaan sa lahat ng sugo, samantala walang sugo bukod sa kanya (Nooh) nang kanilang pabulaanan ito, at dahil diyan ang mga Kristiyanong pinabulaanan si Muhammad (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam) at hindi sumunod sa kanya, ay kanila ding pinabulaanan ang Mesias anak ni Maryam, at hindi rin nila ito sinunod. At humigit pa doon dahil kanyang ibinalita sa kanila ang tungkol kay Muhammad (Salla Allaahu ALaihi Wassalam), at walang kahulugan ang pagbigay niya ng magandang balita sa kanila kundi tanging pinapatunayan lamang na siya (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam) ay isang sugo sa kanila para mailigtas sila ng Allaah sa pamamagitan niya (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam) mula sa pagkaligaw at mapatnubayan sila tungo sa matuwid na landas.
2)Ang paniniwala sa sinumang napag-alaman natin ang kanyang pangalan. kabilang na dito halimbawa ni: Muhammad, Ibrahem, Muosa, Eisa, Nooh (Asw) at silang lima ang may matatag na kapasiyahan at tanyag sa mga sugo, Katunayan sila'y nabanggit ng Allaah mula sa dalawang Surah ng Quran. Sa Suratol Ahzab kanyang sinabi: {Aming tinanggap at pinangahawakan mula sa mga Propeta ang kanilang pagsang-ayon sa kasunduan, magmula sa iyo, at kay Nooh, Ibrahem, Muosa,at Eisa anak ni Maryam}. [Surah Al Ahzab : 7] At sa Surah Ash-shuraa, kanyang sinabi: {Ginawa sa inyo ang pinakadakilang relihiyon,na siyang itinagubilin kay Nooh at ikinasi namin sa iyo,na siya rin ang itinagubilin namin kay Ibrahem,Muosa at Eisa,kaya maging matatag kayo sa relihiyong (Islam) at huwag kayong maghiwa-hiwalay o magkasalungatan sa mga nilalaman nito}. [Surah Ash-shuraa:13] At tungkol naman sa hindi natin napag-alaman sa kanila ang kanyang pangalan ay ating paniwalaan sa pangkalahatang pananaw. Sinabi ng Allaah: {Katunayang kami ay nagsugo ng mga sugo na nauna sa iyo,ang iba sa kanila ay aming ikinuwento sa iyo,at ang ibay hindi naikuwento sa iyo}. [Surah Gaafir:78]
3)Ang pagpapatunay sa mga tamang naituran tungkol sa kanila.
4)Ang pagsagawa sa batas nang sinuman sa kanilang sinugo para sa atin, at ang siyang kahuli hulihan nila, siya si Muhammad (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam) na sinugo sa lahat ng sangkatauhan. Sinabi ng Allaah: {Sumpa man sa iyong panginoon,hindi magiging ganap ang pananampalataya ng bawat isa sa inyo hanggat hindi nila pinapairal ang kapasiyahan mo sa lahat ng kanilang pinagtatalunan,pagkatapos ay hindi magkakaroon ng sama ng loob ang bawat isa sa kanila sa iyong naging kapasiyahan,at silang lahat ay magpapasailalim nito na walang pag-aalinlangan}. [Surah Annisa: 65]
Ang paniniwala sa mga sugo ay may magagandang kahihinatnan, ang iba nito ay ang mga sumusunod:
1-Ang kaalaman sa habag ng Allaah at ang pamamahala niya sa kanyang mga lingkod, dahil kanyang sinugo sa kanila ang mga sugo para patnubayan sila sa landas ng Allaah,at ipaliwanag sa kanila kung papaano nila sasambahin ang Allaah, dahil ang likas ng kaisipan ng tao ay hindi kayang alamin ito.
2-Ang pagpapasalamat sa Allaah sa mga dakilang biyayang nito.
3-Ang pagmamahal sa mga sugo (As) pagdakila at pagpupuri sa anomang nararapat para sa kanila, dahil sila'y mga sugo ng Allaah at nagsakripisyo sa pagsamba sa kanya at tagapaghatid ng kanyang mensahe at mangaral sa kanyang mga lingkod. Katunayan ang mga “taong tumatanggi sa katotohanan” ay kanilang pinabulaanan ang mga sugo, at kanilang sinasabi na ang mga sugo ng Allaah ay hindi maaaring maging tao, kaya binanggit ng Allaah na ang paratang na iyan ay hindi totoo.bkanyang sinabi: {At walang nakakahadlang sa pagsasampalataya ng tao nang dumating sa kanila ang isang magpapatnubay kundi ang kanilang isinasagot : Ano!magpapadala ang Allah ng isang sugong tao?. Sabihin mo, kung ang mga Anghel ay lalakad ng dahan dahan sa lupa at kanilang makikita.aming ibababa sa kanila mula sa langit ang isang Anghel na sugo}. [Surah Al israa’:90] Kaya pinawalan ng saysay ng Allaah ang paratang na yaon ,na ang katotohanan nito ay dapat lang na ang maging sugo ay tao, dahil siya ay ipapadala sa lupa na ang mga naninirahan doon ay mga tao. kung Anghel ang mga naninirahan sa lupa sana'y pinababa ng Allaah sa kanila mula sa langit ang isang Anghel na sugo na katulad din nila.
Ganyan na ganyan din nang ikuwento ng Allaah ang tungkol sa mga taong pinabulaanan ang mga sugo, at sila'y nagsabi: {Wala sa inyo kundi kayo’y taong katulad din namin,tanging ang gusto ninyo ay hadlangan ang mga sinasamba ng aming mga magulang,kaya kung totoo ang inyong pinagsasabi magbigay kayo ng maliwanag na katibayan. ang sagot sa kanila ng mga sugo,wala nga sa amin kundi taong katulad ninyo,ngunit ang Allah ay nagbibigay ng karangalan sa pagka-propeta sa sinumang kanyang naisin sa kanyang mga lingkod,at kamiy hindi makapagbibigay ng katibayan maliban lang kung ipahintulot ng Allah}.[Surah Ibrahem:10-11]
5- ANG PANINIWALA SA HULING ARAW: Ang paniniwala sa huling araw ay ang lubos na pagpapatunay na walang pag-aalinlangan sa lahat ng naipahayag ng Allaah sa kanyang aklat (Quran) at sa naipahayag ng sugo (Salla Allaahu ALaihi Wassalaam) sa kanyang Sunnah sa mga bagay na maaaring mangyari pagkatapos mamatay tulad ng mga parusang igagawad sa loob ng libingan, ang pagdurusa at kaginhawahan nito, ang pagkabuhay na muli, ang pagtitipon, ang listahan ng mga gawain, ang pagsisiyasat, ang pagtimbang, ang lawa, ang daanan, ang mamamagitan, ang paraiso, ang impiyerno at ang lahat ng inilaan ng Allaah sa bawat isa. at gayon din sa mga tanda na kapag nalalapit na ang araw ng paghuhukom, mga tandang maliliit at malalaki. Ang huling araw ay ang araw ng pagkabuhay nang muli, babangon ang lahat ng tao sa araw na iyon mula sa kani-kanilang libingan para isagawa ang pagsisiyasat at pagbibigay ng gantimpala. At binansagan sa pangalang ito “huling araw” dahil wala nang araw pang darating muli. sa araw na ito mananatili ang mga taong mapupunta sa paraiso sa kanilang mga tirahan at ang mapupunta sa impiyerno ay manatili din sa kanilang mga tirahan.
Ang paniniwala sa huling araw ay may tatlong sangkap:
1-Ang paniniwala sa “Ba’th”(Ang pagkabuhay ng mga patay muli) kapag hinipan ang tambuli sa ikalawang pag-ihip at magsisipagbangon ang mga tao mula sa kanilang libingan na nakayapak, hubot hubad at di tuli para humarap sa nag-iisang panginoon ang panginoon ng lahat ng daigdig . Sinabi ng Allaah: {Katulad ng unang paglikha namin na walang pinagmulan, aming ibabalik ito. at iyan ay pangako mula sa amin tunay na aming gagawin}. [Surah Al anbiyaa’ :104] Ang pagkabuhay muli at ang paglabas mula sa libingan sa huling araw ay totoo, walang pag-aalinlangan. itoy pinatunayan ng Quran at ng Sunnah at pinagkaisahan ng mga Muslim. Ang Allaah ay nagsabi: {Pagkatapos ng iyon kayo’y mamamatay at kayo’y sa huling araw muling mabubuhay at babangon mula sa inyong mga libingan}. [Al mo’minoon: 15-16]
At ang Propeta (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam )ay nagsabi: [ Iipunin ang mga tao sa kabilang buhay ng nakayapak, Hubot hubad, at di tuli ]- Isinalaysay ni Al Bukhari at Muslim. At nagka-isa ang mga Muslim sa pagpapatunay sa lahat nang ito, na siya ang tanging layunin sa paglikha, dahil nararapat lang na gumawa ang Allaah ng kasunduan sa mga nilalang, na kanyang gagantimpalaan sila sa mga iniobliga niya sa kanila sa pamamagitan ng mga Sugo. Ang Allaah ay nagsabi: َ {Inaakala ba ninyong nilikha lamang namin kayo ng walang dahilan at kayoy hindi babalik sa amin}. [Al mo’minoon: 115] At sinabi niya sa kanyang Propeta (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam): {Katotohanan,ang nagpababa sa iyo ng Quran ay kanyang ibabalik ka sa paraiso pagkatapos na ikaw ay mamatay}. [Al qasas : 85]
5- ANG PANINIWALA SA HULING ARAW: Ang paniniwala sa huling araw ay ang lubos na pagpapatunay na walang pag-aalinlangan sa lahat ng naipahayag ng Allaah sa kanyang aklat (Quran) at sa naipahayag ng sugo (Salla Allaahu ALaihi Wassalaam) sa kanyang Sunnah sa mga bagay na maaaring mangyari pagkatapos mamatay tulad ng mga parusang igagawad sa loob ng libingan, ang pagdurusa at kaginhawahan nito, ang pagkabuhay na muli, ang pagtitipon, ang listahan ng mga gawain, ang pagsisiyasat, ang pagtimbang, ang lawa, ang daanan, ang mamamagitan, ang paraiso, ang impiyerno at ang lahat ng inilaan ng Allaah sa bawat isa. at gayon din sa mga tanda na kapag nalalapit na ang araw ng paghuhukom, mga tandang maliliit at malalaki. Ang huling araw ay ang araw ng pagkabuhay nang muli, babangon ang lahat ng tao sa araw na iyon mula sa kani-kanilang libingan para isagawa ang pagsisiyasat at pagbibigay ng gantimpala. At binansagan sa pangalang ito “huling araw” dahil wala nang araw pang darating muli. sa araw na ito mananatili ang mga taong mapupunta sa paraiso sa kanilang mga tirahan at ang mapupunta sa impiyerno ay manatili din sa kanilang mga tirahan.
Ang paniniwala sa huling araw ay may tatlong sangkap:
1-Ang paniniwala sa “Ba’th”(Ang pagkabuhay ng mga patay muli) kapag hinipan ang tambuli sa ikalawang pag-ihip at magsisipagbangon ang mga tao mula sa kanilang libingan na nakayapak, hubot hubad at di tuli para humarap sa nag-iisang panginoon ang panginoon ng lahat ng daigdig . Sinabi ng Allaah: {Katulad ng unang paglikha namin na walang pinagmulan, aming ibabalik ito. at iyan ay pangako mula sa amin tunay na aming gagawin}. [Surah Al anbiyaa’ :104] Ang pagkabuhay muli at ang paglabas mula sa libingan sa huling araw ay totoo, walang pag-aalinlangan. itoy pinatunayan ng Quran at ng Sunnah at pinagkaisahan ng mga Muslim. Ang Allaah ay nagsabi: {Pagkatapos ng iyon kayo’y mamamatay at kayo’y sa huling araw muling mabubuhay at babangon mula sa inyong mga libingan}. [Al mo’minoon: 15-16]
At ang Propeta (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam )ay nagsabi: [ Iipunin ang mga tao sa kabilang buhay ng nakayapak, Hubot hubad, at di tuli ]- Isinalaysay ni Al Bukhari at Muslim. At nagka-isa ang mga Muslim sa pagpapatunay sa lahat nang ito, na siya ang tanging layunin sa paglikha, dahil nararapat lang na gumawa ang Allaah ng kasunduan sa mga nilalang, na kanyang gagantimpalaan sila sa mga iniobliga niya sa kanila sa pamamagitan ng mga Sugo. Ang Allaah ay nagsabi: َ {Inaakala ba ninyong nilikha lamang namin kayo ng walang dahilan at kayoy hindi babalik sa amin}. [Al mo’minoon: 115] At sinabi niya sa kanyang Propeta (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam): {Katotohanan,ang nagpababa sa iyo ng Quran ay kanyang ibabalik ka sa paraiso pagkatapos na ikaw ay mamatay}. [Al qasas : 85]
2-Ang paniniwala sa pagsisiyasat at paghatol: Sisiyasatin ang isang lingkod sa kanyang gawa at siya ay hahatulan ayon sa uri ng kanyang ginawa . at iyan ay pinatunayan ng Quran at ng Sunnah at pinagka-isahan ng mga Muslim. Ang Allaah ay nagsabi: {Katotohanan,sa amin silay babalik at pagkatapos amin silang sisiyasatin}. Al gaashiyah:25-26 At sinabi pa niya: {Ang sinumang gumawa ng isang kabutihan ay mapapasa kanya ang sampong gantimpalang katumbas nito,at ang sinumang gumawa ng masama ay walang hatol kundi ang katulad nito at silay hindi madadaya}. [Al anam: 160] At sinabi pa niya: {At aming ilalagay ang mga timbangang matutuwid sa araw ng paglilitis at hindi madadaya ang isang may hininga kahit pa itoy kasing liit ng isang butil ng khardala(pangalan ng tanim) ay aming iparating o ilahad ito,kaya tama lang na kami ang magsiyasat} [Al anbiya’:47]. Si Ibn Omar (Radhi Allaahu Anhu) ay nag-ulat na ang Propeta (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam) ay nagsabi: [Katotohanan, ang Allaah (sa kabilang buhay) ay palalapitin ang isang mananampalataya at kanyang nilalagay ang kanyang pangtakip kayat siya'y matatakpan ,pagkatapos ay kanyang sasabihin, alam mo ba kung kanino ang kasalanang ito?. At siya ay sasagot; Opo aking panginoon. At kung kanyang ipapasiya ang paghatol sa mga kasalanan nito at kanyang makikita na itoy mapapahamak, kanyang sasabihin: Aking tinakpan sa iyo ang mga kasalanang ito noon ng sa mundo, kaya ngayon aking bibigyan ng kapatawaran ang mga ito para sa iyo.pagkatapos ay ibibigay sa kanya ang aklat ng kanyang mga kabutihan. at tungkol naman sa mga taong di sumasampalataya at mga Munafiq (mapagsuway) sila'y tatawagin sa harapan ng mga nilalang ng ganito: {Sila yaong mga taong pinabulaanan nila ang kanilang panginoon kaya nararapat lang na ang sumpa ni Allah ay mapasa mga manlilinlang }(Hood: 18)] -sinalaysay ni Al Bukhari at Muslim. At napatunayan mula sa Propeta (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam) na ang sinumang maghangad ng isang kabutihan at kanyang ginawa ito, ipapasulat ng Allaah doon sa kanya ng sampong kabutihang katumbas nito hanggang sa aabot ng pitong daan at humigit pa doon.at ang sinumang maghangad ng masama at kanyang ginawa ito, ipapasulat ng Allaah ng isang beses lamang. Katunayan, napagkaisahan ng mga Muslim ang pagpapatunay sa araw ng pagsisiyasat at paghatol sa mga gawain sapagkat iyan ang totoong layunin sa paglikha, kaya ang Allaah ay nagpababa ng mga kasulatan at nag-atas ng mga Sugo,at inuobliga ang mga lingkod na tanggapin ang mga naiparating nila at gampanan ang dapat gampanan dito. at matinding ipinag-uutos na puksain ang mga sumasalungat nito. at ipinahihintulot ang pagdanak ng kanilang dugo at angkinin ang kanilang pamilya at kababaihan at gayon din ang kanilang ari-arian,Kung kaya't walang pagsisiyasat at walang paghatol ang lahat nang itoy walang kabuluhan na, 'yan naman ay hindi nararapat sa nag-iisang panginoon na ganap kung lumikha. At 'yan ang ipinahihiwatig ng Allaah sa kanyang sinabi: {At tunay na aming itatanong sa mga kalipunang pinadalhan namin ng mga Sugo kung ano ang kanilang itinugon sa mga ito,at gayon din aming itatanong sa mga Sugo ang tungkol sa kanilang mga tungkulin.at tunay na aming ilalahad sa kanila ang kanilang mga gawain na may ganap na kaalaman at hindi namin nakakaligtaan ang kanilang mga ginagawa}. [Al Aa’raf:6-7 3]
Ang paniniwala sa Paraiso at Impiyerno: Ang dalawang ito ang siyang magiging hantungan nang mga nilalang. ang paraiso ay tahanan ng kaginhawaan na siyang inilaan ng Allaah sa mga mananampalatayang may banal na takot at sumang-ayon sa mga ipinag-uutos ng Allaah sa kanila na dapat nilang paniwalaan, At sila'y matatag na sumunod kay Allaah at sa kanyang Sugo, na may katapatan sa Allaah at sumusunod sa katuruan ng kanyang Sugo. Nasa loob nito ang lahat ng klase ng kaginhawaan na hindi pa nakita ng mata, at hindi narinig ng tainga at ni-hindi pa sumagi sa isipan o kalooban ng tao. Sinabi ng Allaah: {Katotohanan, ang mga mananampalataya at ang gumagawa ng kabutihan ang siyang mabubuting nilalang,ang kanilang matatamong gantimpala mula sa kanilang panginoon ay ang mga paraisong matatag,pang-panatilian,dumadaloy sa ibaba nito ang batis at sila ay mananatili doon ng walang hanggan,iyon ay dahil sa silay kinagigiliwan ng Allah at kanila din kagigiliwan siya sa mga matatanggap nilang kaginhawaan doon, ang mga iyon ay para lang sa sinumang may takot sa kanyang panginoon} [Al bayyinah: 7-8] At sinabi pa ng Allaah: {At hindi alam ng may hininga ang mga inilihim sa kanila na nakakaaliw ng mga mata, ang mga iyon ay ang gantimpala ng kanilang mga gawain} [Assajadah:17].
At ang tungkol naman sa impiyerno ay ang siya namang tahanan ng pagdurusa na inilaan ng Allaah sa mga kafir na mang-aapi, sila yaong mga taong tumanggi sa kaisahan ng Allaah at sumalungat sa kanyang Propeta, naroroon sa loob nito ang lahat ng klase ng pagdurusa, parusa at paghihirap ni-hindi pa ito sumagi sa isipan. Ang Allaah ay nagsabi: {Matakot kayo sa Impiyernong inilaan sa mga taong di sumasampalataya} [Surah Ali imran:131] At sinabi pa niya: {katotohanan, aming inilaan sa mga di sumasampalatayang mang-aapi ang impiyernong nakapalibot sa kanila ang kanyang pader,na kapag silay humihingi ng makapagpapawi ng kanilang paghihirap, pagka-uhaw silay bibigyan ng tubig na parang kumukulong mantika na susunog sa kanilang mukha, napakasamang inumin at napakasamang hantungan} [Surah Al kahf : 29].
Ang paniniwala sa Paraiso at Impiyerno: Ang dalawang ito ang siyang magiging hantungan nang mga nilalang. ang paraiso ay tahanan ng kaginhawaan na siyang inilaan ng Allaah sa mga mananampalatayang may banal na takot at sumang-ayon sa mga ipinag-uutos ng Allaah sa kanila na dapat nilang paniwalaan, At sila'y matatag na sumunod kay Allaah at sa kanyang Sugo, na may katapatan sa Allaah at sumusunod sa katuruan ng kanyang Sugo. Nasa loob nito ang lahat ng klase ng kaginhawaan na hindi pa nakita ng mata, at hindi narinig ng tainga at ni-hindi pa sumagi sa isipan o kalooban ng tao. Sinabi ng Allaah: {Katotohanan, ang mga mananampalataya at ang gumagawa ng kabutihan ang siyang mabubuting nilalang,ang kanilang matatamong gantimpala mula sa kanilang panginoon ay ang mga paraisong matatag,pang-panatilian,dumadaloy sa ibaba nito ang batis at sila ay mananatili doon ng walang hanggan,iyon ay dahil sa silay kinagigiliwan ng Allah at kanila din kagigiliwan siya sa mga matatanggap nilang kaginhawaan doon, ang mga iyon ay para lang sa sinumang may takot sa kanyang panginoon} [Al bayyinah: 7-8] At sinabi pa ng Allaah: {At hindi alam ng may hininga ang mga inilihim sa kanila na nakakaaliw ng mga mata, ang mga iyon ay ang gantimpala ng kanilang mga gawain} [Assajadah:17].
At ang tungkol naman sa impiyerno ay ang siya namang tahanan ng pagdurusa na inilaan ng Allaah sa mga kafir na mang-aapi, sila yaong mga taong tumanggi sa kaisahan ng Allaah at sumalungat sa kanyang Propeta, naroroon sa loob nito ang lahat ng klase ng pagdurusa, parusa at paghihirap ni-hindi pa ito sumagi sa isipan. Ang Allaah ay nagsabi: {Matakot kayo sa Impiyernong inilaan sa mga taong di sumasampalataya} [Surah Ali imran:131] At sinabi pa niya: {katotohanan, aming inilaan sa mga di sumasampalatayang mang-aapi ang impiyernong nakapalibot sa kanila ang kanyang pader,na kapag silay humihingi ng makapagpapawi ng kanilang paghihirap, pagka-uhaw silay bibigyan ng tubig na parang kumukulong mantika na susunog sa kanilang mukha, napakasamang inumin at napakasamang hantungan} [Surah Al kahf : 29].
At sinabi pa ng Allaah: {Katotohanan,ang Allaah ay kanyang isinumpa ang mga di sumasampalataya at kanyang inilaan sa kanila ang mainit at lumalagablab na apoy ng impiyerno,silay mananatili doon ng walang katapusan at hindi sila makakatagpo doon ng Wale ( Mapagkatiwalaang tao) na mamamahala sa kanila, ni-wala rin silang tagapagtanggol na maaaring mamagitan sa kanila sa lahat ng pagdurusa doon.sa araw na ang kanilang mga mukha ay gigiling-gilingin sa apoy at silay makapag sasalita,sanay naging masunurin kami at tumalima kay Allah at sa Sugo} [Surah Al Ahzab : 66].
Ang Paniniwala sa Huling Araw ay may mga Magagandang Kahihinatnan ,Ang ibang bahagi nito ay ang mga sumusunod:
1-Ang ibigin ang gawaing pagsunod at maging masigasig dito para sa paghangad ng gantimpala sa araw na iyon.
2-Ang katakutan ang gawaing pagsuway at kagiliwan ito, para katakutan ang parusang igagawad sa araw na iyon.
3-Ang hindi maghinayang ang isang mananampalataya sa mga materyal na bagay na hindi niya nakakamtan na ang kapalit nito ay ang kanyang hangaring matamo ang mga biyaya at gantimpala sa huling araw. Ngunit tinanggihan ng mga Kafir ang pagbabangon ng mga patay sa kabila ng kamatayan, na ang kanilang pag-aakala ay hindi maaari at ang pag-aakalang iyan ay hindi totoo . mapapatunayan sa batas at pakiramdam at sa isipan ang pagkawalang saysay nito. Ang tungkol sa batas: Katunayan sinabi ng Allaah: {Inaakala ng mga Kafir na hindi kailan man babangon ang mga patay mula sa kanilang libingan. Sabihin mo,Oo!sumpa man sa aking panginoon tunay na kayoy babangon mula sa inyong mga libingan at pagkatapos noon ilalahad sa inyo ang bunga ng lahat ng inyong ginawa at iyon ay napakadali para sa Allah} [Surah Attaghaabon : 17]
At iyan ay pinagkaisahan nang lahat ng kasulatang pangkalangitan. At tungkol naman sa Pangdamdam: Nauna ng pinatunayan ng Allaah at ipinakita ito sa kanyang mga lingkod kung papaano siya bumubuhay ng patay sa mundong ito. At sa Suratol Baqarah limang halimbawa ang nandito, ito'y ang mga sumusunod:
1-Ang mga tagasunod ni Muosa nang kanilang sabihin sa kanya, kailan-man hindi kami maniniwala sa iyo hanggat hindi namin nakikita ang Allaah nang hayagan.at dahil doon binawian sila ng Allaah nang buhay at pagkatapos ay kanyang binuhay silang muli, Kung Kayat ang salita ng Allaah ay bakit nakatuon sa mga angkan ng Israel: {At inyong sinabi: O Muosa! kailan man hindi kami maniniwala sa iyo hanggat hindi namin nakikita ang Allaah ng hayagan at bigla na lamang kumulog ng napakalakas at kayo'y isa-isang namatay at ito'y inyong nasaksihan, pagkatapos kayo’y aming binuhay muli matapos kayong mamatay baka sakaling kayo’y magpapasalamat}{Surah Al Baqarah : 56]
Ang Paniniwala sa Huling Araw ay may mga Magagandang Kahihinatnan ,Ang ibang bahagi nito ay ang mga sumusunod:
1-Ang ibigin ang gawaing pagsunod at maging masigasig dito para sa paghangad ng gantimpala sa araw na iyon.
2-Ang katakutan ang gawaing pagsuway at kagiliwan ito, para katakutan ang parusang igagawad sa araw na iyon.
3-Ang hindi maghinayang ang isang mananampalataya sa mga materyal na bagay na hindi niya nakakamtan na ang kapalit nito ay ang kanyang hangaring matamo ang mga biyaya at gantimpala sa huling araw. Ngunit tinanggihan ng mga Kafir ang pagbabangon ng mga patay sa kabila ng kamatayan, na ang kanilang pag-aakala ay hindi maaari at ang pag-aakalang iyan ay hindi totoo . mapapatunayan sa batas at pakiramdam at sa isipan ang pagkawalang saysay nito. Ang tungkol sa batas: Katunayan sinabi ng Allaah: {Inaakala ng mga Kafir na hindi kailan man babangon ang mga patay mula sa kanilang libingan. Sabihin mo,Oo!sumpa man sa aking panginoon tunay na kayoy babangon mula sa inyong mga libingan at pagkatapos noon ilalahad sa inyo ang bunga ng lahat ng inyong ginawa at iyon ay napakadali para sa Allah} [Surah Attaghaabon : 17]
At iyan ay pinagkaisahan nang lahat ng kasulatang pangkalangitan. At tungkol naman sa Pangdamdam: Nauna ng pinatunayan ng Allaah at ipinakita ito sa kanyang mga lingkod kung papaano siya bumubuhay ng patay sa mundong ito. At sa Suratol Baqarah limang halimbawa ang nandito, ito'y ang mga sumusunod:
1-Ang mga tagasunod ni Muosa nang kanilang sabihin sa kanya, kailan-man hindi kami maniniwala sa iyo hanggat hindi namin nakikita ang Allaah nang hayagan.at dahil doon binawian sila ng Allaah nang buhay at pagkatapos ay kanyang binuhay silang muli, Kung Kayat ang salita ng Allaah ay bakit nakatuon sa mga angkan ng Israel: {At inyong sinabi: O Muosa! kailan man hindi kami maniniwala sa iyo hanggat hindi namin nakikita ang Allaah ng hayagan at bigla na lamang kumulog ng napakalakas at kayo'y isa-isang namatay at ito'y inyong nasaksihan, pagkatapos kayo’y aming binuhay muli matapos kayong mamatay baka sakaling kayo’y magpapasalamat}{Surah Al Baqarah : 56]
2-Tungkol sa isang kuwentong may pinatay at pinagtatalunan siya ng mga anak ng israel kung sino ang pumatay. [Al Baqarah:73]
3-Tungkol sa kuwento ng mga taong lumisan mula sa kanilang mga tahanan para takbuhan ang kamatayan, at silay napakarami libo libo ang bilang nila at binawian sila ng Allaah ng buhay pagkatapos ay kanyang binuhay silang muli. [Al Baqarah : 243]
4-Tungkol sa kuwento ng isang lalaking dumaan sa isang baryong walang kabuhay buhay at inaakala nito na ito'y hindi muling maibabalik ng Allaah sa kanyang dating kasaganaan.kaya binawian siya ng Allaah nang buhay sa loob nang isang daang taon at muli niyang binuhay ito. [Al Baqarah : 259]
5-Tungkol sa kuwento ni Propeta Ibrahem nang kanyang hilingin sa Allah na ipakita sa kanya kung papaano siya bumubuhay ng patay. [Al Baqarah : 260]
Ito'y mga halimbawa ng nararamdaman, aktuwal na pangyayari at nagpapatunay na maaaring buhayin ang mga patay. naunang naisalaysay ang mga tanda ni Eisa anak ni Maryam na siyang ibinigay ng Allaah sa kanya, ang bumuhay nang mga patay at pinababangon sila mula sa kanilang mga libingan sa kapahintulutan ng Allaah. At ang tungkol naman sa pangkaisipang patunay sa pagkabuhay na muli, itoy may dalawang sangkap:
Una: Ang Allaah ang lumikha ng kalangitan at ng kalupaan at nang lahat nang nasa loob nito. siya ang lumikha ng dalawang ito magmula pa noon, at ang may kakayahang lumikha ng nilalang nang walang pinagmulan ay hindi mahirap sa kanya ang ibalik ito sa dati niyang anyo o pinagmulan. Ang Allah ay nagsabi: {At siya ang nagpasimula ng mga nilalang at kapag namatay na ang mga ito ay kanyang muling ibabalik ang buhay nito at iyon ay napakadali para sa kanya} [Surah Ar-Room : 27]. At sinabi pa niya: {Kagaya din ng paglikha namin noong una ibabalik namin ito,at iyan ay pangako mula sa amin tunay na aming gagawin at tutuparin}. Al anbiyaa’:104 At sinabi pa niya tugon sa sinumang tumatangging muling mabuhay ang nabubulok na buto. {Sabihin mo,bubuhayin siya ng lumikha sa kanya noong una,at siya ang nakakaalam sa lahat ng nilalang} [Surah Yasin:79].
Pangalawa: Ang patay na lupa na tuyong tuyo ni-walang kahoy na kulay berde at kapag ito'y nabuhusan ng ulan, itoy gagalaw at lalabas mula rito ang isang kulay berde na magbubunga ito ng ibat-ibang uri ng prutas na nakakasiyang tanawin. at ang may kakayahang buhayin ito matapos mamatay ay may kakayahan ding buhayin ang mga patay.
3-Tungkol sa kuwento ng mga taong lumisan mula sa kanilang mga tahanan para takbuhan ang kamatayan, at silay napakarami libo libo ang bilang nila at binawian sila ng Allaah ng buhay pagkatapos ay kanyang binuhay silang muli. [Al Baqarah : 243]
4-Tungkol sa kuwento ng isang lalaking dumaan sa isang baryong walang kabuhay buhay at inaakala nito na ito'y hindi muling maibabalik ng Allaah sa kanyang dating kasaganaan.kaya binawian siya ng Allaah nang buhay sa loob nang isang daang taon at muli niyang binuhay ito. [Al Baqarah : 259]
5-Tungkol sa kuwento ni Propeta Ibrahem nang kanyang hilingin sa Allah na ipakita sa kanya kung papaano siya bumubuhay ng patay. [Al Baqarah : 260]
Ito'y mga halimbawa ng nararamdaman, aktuwal na pangyayari at nagpapatunay na maaaring buhayin ang mga patay. naunang naisalaysay ang mga tanda ni Eisa anak ni Maryam na siyang ibinigay ng Allaah sa kanya, ang bumuhay nang mga patay at pinababangon sila mula sa kanilang mga libingan sa kapahintulutan ng Allaah. At ang tungkol naman sa pangkaisipang patunay sa pagkabuhay na muli, itoy may dalawang sangkap:
Una: Ang Allaah ang lumikha ng kalangitan at ng kalupaan at nang lahat nang nasa loob nito. siya ang lumikha ng dalawang ito magmula pa noon, at ang may kakayahang lumikha ng nilalang nang walang pinagmulan ay hindi mahirap sa kanya ang ibalik ito sa dati niyang anyo o pinagmulan. Ang Allah ay nagsabi: {At siya ang nagpasimula ng mga nilalang at kapag namatay na ang mga ito ay kanyang muling ibabalik ang buhay nito at iyon ay napakadali para sa kanya} [Surah Ar-Room : 27]. At sinabi pa niya: {Kagaya din ng paglikha namin noong una ibabalik namin ito,at iyan ay pangako mula sa amin tunay na aming gagawin at tutuparin}. Al anbiyaa’:104 At sinabi pa niya tugon sa sinumang tumatangging muling mabuhay ang nabubulok na buto. {Sabihin mo,bubuhayin siya ng lumikha sa kanya noong una,at siya ang nakakaalam sa lahat ng nilalang} [Surah Yasin:79].
Pangalawa: Ang patay na lupa na tuyong tuyo ni-walang kahoy na kulay berde at kapag ito'y nabuhusan ng ulan, itoy gagalaw at lalabas mula rito ang isang kulay berde na magbubunga ito ng ibat-ibang uri ng prutas na nakakasiyang tanawin. at ang may kakayahang buhayin ito matapos mamatay ay may kakayahan ding buhayin ang mga patay.
Ang Allaah ay nagsabi: {At ang bahagi ng kanyang mga tanda ay tunay na makikita mo sa lupang tuyong tuyo na walang katanim tanim ito,at kapag binuhusan namin ng ulan itoy gagalaw at bubukadkad at tutubo ang mga tanim. Katotohanan, ang sinumang bumubuhay nito ay kaya din niyang buhayin ang mga patay. katotohanan, siya ang makapangyarihan sa lahat ng bagay}.[Surah Fussilat:39]. At sinabi pa niya: {At aming ibinuhos mula sa langit ang tubig na may maraming naidudulot na biyaya, at dahil dito pina-uusbong namin ang mga harden, mga pananim na inaani at matataas na palmera na may maraming sanga na nagkapatong patong. ang lahat ng yaon ay para panustos sa mga lingkod at dahil na rin sa ulan aming binuhay ang lupang patay (walang katanim tanim) gayon din aming bubuhayin ang mga patay at silay magsisilabasan mula sa kanilang mga libingan sa araw ng paghuhukom} [Surah Qaf:11] At kalakip sa paniniwala sa huling araw ang paniniwala sa mga nangyayari sa kabila ng kamatayan.
A] Ang pagsusulit sa loob ng libingan: Ito'y ang pagtatanong sa patay matapos siyang ilibing tungkol sa kanyang panginoon, relihiyon at ng kanyang propeta at papanatilihin ng Allaah sa mga sumasampalataya ang matatag na salita.at ang maisasagot ng mananampalataya ay; ang Allah ang aking panginoon at ang islam ang aking relihiyon at si Muhammad (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam )ang aking Propeta. At ililigaw ng Allaah ang mga manlilinlang at ang maisasagot ng di sumasampalataya; Hah! Hah! hindi ko alam. at ang masasabi ng Munafiq (nagbabalat kayong muslim) o ng taong nag-aalinlangan, hindi ko alam narinig ko sa mga tao sila'y nagsasabi ng ganito (ng isang bagay) at iyon ang sinabi ko.
B] Ang pagdurusa sa loob ng libingan at ang kaginhawaan nito: Ang tungkol sa pagdurusa sa loob ng libingan ay mapasa mga taong manlilinlang mula sa mga Munafiq at mga di sumasampalataya. Ang Allaah ay nagsabi: {At kung makikita mo lang (Muhammad) ang mga mang-aapi sa oras ng kanilang paghihingalo para harapin ang kamatayan, ang mga Anghel ay iaabot ang kanilang mga kamay at magsasabi: ilabas ninyo ang inyong mga kaluluwa, ngayong araw malalasap ninyo ang matinding parusa na magpapahamak sa inyo dahil sa mga paratang ninyo kay Allah ng walang katotohanan,at inyong ipinagmamalaki ang kanyang mga tanda ngunit hindi rin kayo sumasampalataya. }[Surah Al Anam: 93] At ang Allaah ay nagturan hinggil sa mga tauhan ni Fir-aon: {Ang apoy sa impiyerno ang isusunog sa kanila sa umagat hapon at sa pagsapit ng huling araw sasabihin sa mga Anghel,ipasok ninyo ang mga tauhan ni Fir-aon sa may pinakamatinding parusa} [Surah Ghafir:46]
A] Ang pagsusulit sa loob ng libingan: Ito'y ang pagtatanong sa patay matapos siyang ilibing tungkol sa kanyang panginoon, relihiyon at ng kanyang propeta at papanatilihin ng Allaah sa mga sumasampalataya ang matatag na salita.at ang maisasagot ng mananampalataya ay; ang Allah ang aking panginoon at ang islam ang aking relihiyon at si Muhammad (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam )ang aking Propeta. At ililigaw ng Allaah ang mga manlilinlang at ang maisasagot ng di sumasampalataya; Hah! Hah! hindi ko alam. at ang masasabi ng Munafiq (nagbabalat kayong muslim) o ng taong nag-aalinlangan, hindi ko alam narinig ko sa mga tao sila'y nagsasabi ng ganito (ng isang bagay) at iyon ang sinabi ko.
B] Ang pagdurusa sa loob ng libingan at ang kaginhawaan nito: Ang tungkol sa pagdurusa sa loob ng libingan ay mapasa mga taong manlilinlang mula sa mga Munafiq at mga di sumasampalataya. Ang Allaah ay nagsabi: {At kung makikita mo lang (Muhammad) ang mga mang-aapi sa oras ng kanilang paghihingalo para harapin ang kamatayan, ang mga Anghel ay iaabot ang kanilang mga kamay at magsasabi: ilabas ninyo ang inyong mga kaluluwa, ngayong araw malalasap ninyo ang matinding parusa na magpapahamak sa inyo dahil sa mga paratang ninyo kay Allah ng walang katotohanan,at inyong ipinagmamalaki ang kanyang mga tanda ngunit hindi rin kayo sumasampalataya. }[Surah Al Anam: 93] At ang Allaah ay nagturan hinggil sa mga tauhan ni Fir-aon: {Ang apoy sa impiyerno ang isusunog sa kanila sa umagat hapon at sa pagsapit ng huling araw sasabihin sa mga Anghel,ipasok ninyo ang mga tauhan ni Fir-aon sa may pinakamatinding parusa} [Surah Ghafir:46]
At sa Sahih ni Muslim sa Hadeeth na nai-ulat ni Zayd bin Thabit (Radhi Allaahu Anhu) ang Propeta (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam) ay nagsabi: [Kung hindi lang kayo ililibing,hihilingin ko sana sa Allaah na iparinig sa inyo ang pagdurusa sa libingan gaya ng aking naririnig mula dito. pagkatapos siya ay humarap at nagsabi: Magpakupkop kayo sa Allaah laban sa parusang igagawad sa oimpiyerno. Silay nagsabi : nagpapakupkup kami sa Allah laban sa parusang igagawad sa impiyerno.At sinabi pa: magpakupkop kayo sa Allah laban sa pagdurusa sa loob ng libingan. Nagsabi sila: nagpapakupkop kami sa Allah laban sa pagdurusa sa loob ng libingan.At sinabi pa: magpakupkop kayo sa Allaah laban sa mga tukso nito na hayag at lingid.Sinabi nila: kami ay nagpapakupkop sa Allaah laban sa mga tukso nito hayag man o lingid. At sinabi pa niya: magpakupkop kayo sa Allaah laban sa tukso ni Dajjal (Ang bulaang kristo).At sinabi nila: kami ay nagpapakupkop sa Allaah laban sa tukso ni Dajjal. At tungkol naman sa kaginhawaan sa loob ng libingan ito'y para lang sa mga matapat na mananampalataya. Ang Allaah ay nagsabi: {Katotohanan,ang mga taong nagsasabi ng: “ang Allah ang aming panginoon” at silay matatag sa kanilang paniniwala at tungkulin,sa kanilay magsisibaba ang mga Anghel sa oras ng kanilang paghihingalo at magsasabi sa kanila: “Huwag kayong matakot sa mga haharapin ninyo at huwag malumbay sa mga naiwan ninyo at dapat kayong matuwa sa paraisong naipangako sa inyo”} [Surah Fussilat:30] At sinabi pa ng Allaah: {Na kapag nasa lalamunan na ang kaluluwa sa oras ng paghugot nito,sa mga oras na iyon sinusundan ninyong tingnan ito, at kami ang higit na nakakaalam kaysa inyo ang tungkol dito subalit hindi ninyo nalalaman, sige nga! Kung talagang inaakala ninyong hindi kayo babangon ulit pagkatapos mamatay pabalikin ninyo ang kaluluwa sa katawan kung talagang kayo ang makatuwiran. at kapag ang namatay ay kabilang sa mga malalapit sa Allaah mapasa kanya ang kapanatagan at ang mga magagandang panustos at ang paraiso ng kaginhawaan} [Surah Al waqiah: 83-89] Naiulat ni Al Barra’ bin Azib (Radhi Allaahu Anhu) na ang Propeta (Salla Allaahu Alihi Wassalaam) ay nagsabi hinggil sa isang mananampalataya na kapag nasagot nito ang dalawang Anghel sa loob ng libingan [“Mananawagan ang isang nananawagan mula sa langit. katotohanan,makatuwiran ang aking lingkod kaya latagan ninyo siya ng carpet mula sa paraiso at damitan ninyo siya ng damit mula sa paraiso at buksan ninyo sa kanya ang isang pinto patungong paraiso.sinabi niya,at dadalhin sa kanya ang kaginhawaan nito at ang mga mabubuting bagay nito at palalawakin sa kanya ang loob ng kanyang libingan hanggang sa abot ng kanyang matatanaw”]-Isinalaysay ni Ahmad at ni Abu Daud sa isang mahabang Hadeeth .
Katotohanang naligaw ang pangkat ng Zaa-ig (mga naliligaw sa tunay na landas) kanilang pinabulaanan ang pagdurusa sa loob ng libingan at ang kaginhawahan nito, inaakala nilang hindi ito maaari, dahil sumasalungat ito sa aktuwal na pangyayari. At ang kanilang pinagsasabi : "siguradong kung ilalantad ang patay buhat sa kanyang libingan, itoy matatagpuan sa dati pa rin niyang kaayusan at ang libingan ay hindi pa rin naiba sa dati niyang kaluwangan o kasikipan". Ang pag-aakalang iyan ay walang saysay maging sa Batas, Pakiramdam at sa kaisipan.
Ang tungkol sa Batas: Naunang naituro ng mga naunang talata ang pagpapatunay sa pagdurusa sa libingan at sa kaginhawahan nito. At sa Sahih ni Al Bukhari mula sa hadeeth ni Ibn Abbas (Radhi Allaahu Anhu) siya ay nagsabi: Lumabas ang Propeta (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam) mula sa isang bahagi ng pader ng Madinah, at siya ay nakarinig ng boses ng dalawang taong pinaparusahan sa loob ng kanilang libingan. pagkatapos ay kanyang binanggit (Ibn Abbas) ang hadeeth at ang kabuuan nito:[Katotohanan, ang isa sa kanila ay hindi nagkukubli kapag umi-ihi at ang isay pinalalakad ang “Nameemah”(naghahatid ng mga balita sa tao at ang layunin ay masama).
At ang tungkol naman sa Pakiramdam: Katotohanan, ang natutulog ay kanyang nakikita minsan sa kanyang pagtulog na siya ay nasa maluwang, nakakasiyang lugar at tumatamasa doon ng kaginhawahan.o kaya nasa lugar na masikip,nakakatakot at nagdudusa doon,at kung minsan ay nagising siya sa kanyang nakikita subalit nandoon pa rin siya sa kanyang higaan sa loob ng kanyang silid na nasa dati pa rin niyang kaayusan. Ang pagtulog ay kapatid ng kamatayan kayat tinagurian nig Allaah ito ng kamatayan. Ang Allaah ay nagsabi: {Binabawian ng Allaah ng buhay ang mga may buhay sa sandali ng kanilang kamatayan at yaong hindi namatay sa sandali ng kanyang pagtulog,. Kaya Kanyang pipigilan yaong naitakda sa kanila ang kamatayan at Kanyang palalayain ang iba, hanggang sa nakatakdang panahon (ng kanilang kamatayan)} [Surah Azzumr: 42]
At tungkol naman sa Pangka-isipan: Ang natutulog ay kanyang nakikita sa kanyang pagtulog ang totoong pangitain na parang aktuwal na pangyayari,at baka kung minsan kanyang makita ang Propeta (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam) sa kaanyuan nito at ang sino man ang makakita sa kanyang kaanyuan (sa panaginip) ay tunay na kanyang nakita ito. magkagayon pa man ang natutulog sa loob ng kanyang silid sa kanyang banig ay malayo sa mga nakita niya. At kung ang mga Kalagayan na yan ay maaring maganap dito sa mundo? Hindi ba maaring maganap din sa Huling Araw??!... At ang tungkol naman sa pinaninindigan nila sa kanilang pag-aakala na kung ilalantad ang patay sa kanyang libingan matatagpuang gayon pa rin siya sa dati niyang kaayusan at ang pagkaluwang o pagkasikip ng libingan ay hindi man lang nabago. At Ang Sagot Dito ay May Ilang Sangkap:
Una: Hindi maaaring salungatin ang mga naiparating nang batas sa mga ganitong walang saysay na “Shubhah” (Walang katiyakan tama o mali) na kung sisiyasatin lang nang sumasalungat ang mga naiparating na batas sa tunay na pagsasaliksik, kanyang matatanto ang pagkawalang saysay ng mga Shubhah na ito.
Pangalawa: Ang mga nangyayari sa “Barzakh” (pagkabuhay muli sa loob ng libingan )ay bahagi ng mga bagay na lingid na hindi ito natatalos ng pakiramdam, at kung natatalos lang ng pakiramdam mawawalan nang halaga ang paniniwala sa Gayb (mga lingid). at magiging kasing tulad nang mga mananampalataya ang mga tumatanggi nito sa paniniwala .
Pangatlo: Ang kaparusahan, kaginhawaan at ang pagkaluwang ng libingan at pagkasikip nito ay ang patay lamang ang tanging nakaka-alam nito na walang iba bukod sa kanya. at iyan ay kasing tulad ng natutulog, kanyang nakikita sa kanyang pagtulog na siya ay nasa masikip, nakakatakot na lugar o kaya nasa malawak, nakakasiya na lugar, subalit ang nasa kanyang paligid ay hindi nakikita ang mga iyon, ni-hindi nararamdaman ito. Katotohanan! ang Propeta (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam) ay kinakasihan? at kung minsan siya ay nasa pagitan ng kanyang mga tagasunod, kanyang naririnig ang Wahe (Revelation) na hindi naririnig nang kanyang mga tagasunod, at kung minsan ay nagsasa-anyong lalaki sa kanya ang Anghel (Jibreel) at kinakausap siya at ang mga Sahabah ay hindi nakikita ang Anghel ni-hindi nila ito naririnig.
Pang-apat: Ang pakiramdam ng nilalang ay limitado sa ibinigay sa kanila ng Allaah na kung hanggang saan lamang ang maaari matalos ng kanilang pakiramdam. at hindi nila maaaring matalos ang lahat nang umiiral. ang pitong langit at lupa ang mga nasa loob nito.. At ang lahat ng bagay ay lumuluwalhati sa pagpupuri sa Allaah nang tunay na pagluluwalhati, na kung minsan ay ipinaparinig ng Allaah sa kanyang nilikha sa kung sino ang kanyang naisin. at magkagayon pa man siya ay lingid pa rin sa atin. Kaya sinabi ng Allaah: {Lumuluwalhati sa kanya ang pitong langit at lupa at ang lahat ng nasa loob nito.at walang isang bagay kundi lumuluwalhati sa kanyang kapurihan, subalit hindi ninyo naiintindihan ang kanilang pagluluwalati}-[Surah Al israa’:44] At gayon din ang mga demonyo at jinn silay lumalakad sa lupa papunta doon at pabalik. Katunayan, minsan dumating ang mga jinn sa Propeta (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam ) at silay taimtim na nakikinig sa kanyang binabasa, pagkatapos silay lumisan papunta sa kanilang mga tauhan para magbabala. magkagayon pa man sila pa rin ay lingid sa atin. Kaya ang Allaah ay nagsabi: {O mga anak ni Adam! Huwag na huwag ninyo hayaang maililigaw kayo ni Shaitan nang tulad ng kanyang pagtaboy sa inyong dalawang magulang mula sa Paraiso, kanyang hinubad sa kanila ang kanilang damit upang ipakita sa kanilang dalawa ang mga masilang bahagi ng kanilang katawan. Katotohanan, nakikita niya kayo, siya at ng kanyang mga kampon, ngunit hindi ninyo sila nakikita. Katotohanan, Aming nilikha ang mga demunyo para maging Walee(tagapamahala)ng mga taong hindi sumasampalataya}.-[Al a’raaf:27] At dahil ang lahat ng Umiiral ay hindi natatalos ng kanyang pakiramdam, dapat lang na hindi nila maaaring tanggihan ang mga napatunayan sa mga bagay na lingid na hindi nila natatalos ng pakiramdam.
6-ANG PANINIWALA SA “QADAR”. Ang paniniwala sa naitakdang kapalaran ay ang wagas na paniniwala na ang Allaah ang lumikha nang lahat ng bagay, ang namamahala at ang nagmamay-ari nito at siya ang nagtakda ng mga naitakdang nitong kapalaran ang mabuti at masama , ang matamis at mapait nito, at siya rin ang lumikha sa ligaw na landas at tamang landas ang kasamaan at ang kabutihan . ang nagtatakda ng buhay at ang taga-panustos ay nakasalalay sa kanyang kamay maluwalhati siya at kataas-taasan.
ANG QADAR: Ay ang pagtakda ng Allaah sa kahihinatnan nang mga nilalang na sang-ayon sa unang-una niyang kaalaman at tumpak sa kanyang layunin sa paglikha. At Ang Paniniwala sa Qadar ay may Apat na Sangkap:
UNA: Ang paniniwala na ang Allaah ay nalalaman ang lahat nang bagay ang kabuuan at ang ditalye nito, ang simula at katapusan nito maging ito'y sa kanyang mga gawain o sa mga gawain ng kanyang mga lingkod.
PANGALAWA: Ang paniniwala na ang Allaah ay naisulat ang mga iyon sa “Al-lawhul mahfood” at sa dalawang ito sinabi ng Allaah: { Hindi mo ba alam, na ang Allah ay Kanyang nalalaman ang anumang nasa langit at lupa. Katotohanan, iyon ay nasa Aklat (talaan ng mga gawain) at iyon para sa Allah ay lubhang napakadali} [Surah Al Hajj:70] At sa Sahih ni Muslim nai-ulat ni Abdullah bin Am’r bin Al-as (رضي الله عنه) sinabi niya: narinig ko sa Sugo ng Allaah (صلى الله عليه وسلم) siya ay nagsabi : [ Isinulat na ng Allah ang mga takda ng kapalaran ng mga nilalang bago niya nilikha ang mga kalangitan at kalupaan nang limampong taon].
PANGATLO: Ang paniniwala na ang lahat ng nilalang ay hindi magkakaroon kung hindi hinangad ng Allaah maging ito ay sa Kanyang gawain o sa gawain nang Kanyang mga nilalang. Ang Allaah ay nagsabi tungkol sa Kanyang gawain: {Ang iyong Panginoon ay lumilikha ng lahat ng Kanyang naisin}-[Al qasas:68] At sinabi pa Niya: {At ginagawa ng Allah ang anumang Kanyang naisin}-[Ibrahem:27] At sinabi pa rin Niya: {Siya ang nagbibigay hugis sa inyo sa loob ng mga sinapupunan sa kung paano Niya naisin}-[Al-imran:6] At Siya ay nagsabi tungkol sa gawain ng mga nilalang: {At kung ninais ng Allaah, katiyakan binigyan Niya sila ng lakas upang lumaban sa inyo, magkagayon, walang pasubali makikipaglaban sila sa inyo}-[Annisaa’:90] At sinabi pa Niya: {At kung ninais ng Allaah, hindi nila nagawa iyon, kaya pabayaan mo sila at ang mga ginagawa-gawa nilang kasinungalingan laban sa Allaah}-[Al-anam:137]
PANG-APAT: Ang paniniwala na ang lahat ng nilalang ay nilikha ng Allaah maging ang kanilang kabuuan, katangian , kilos at galaw . Sinabi ng Allaah: {Ang Allaah ang Tagapaglikha nang lahat nang bagay at Siya ang Namamahala sa lahat nang bagay}-[Azzumr:62] At sinabi pa Niya: {At Kanyang nilikha ang lahat nang bagay, at Kanyang tinakdaan ito nang ganap na sukat batay sa karapatdapat nitong sukat}-[Al-furqan:2] At sinabi pa Niya tungkol sa Kanyang Propetang si Ibrahem (Alaihis Salaam) nang siya ay magsabi sa kanyang pamayanan: {At ang Allaah ang lumikha sa inyo at sa anumang ginagawa ninyo}-[Assaffaat:96]. At ang paniniwala sa Qadar tulad ng naisalaysay natin ay hindi binabaliwala ang sariling desisyon ng isang lingkod sa mga gawaing maaari niyang pagpilian. at ang sarili niyang kakayahan para gampanan ang mga ito. dahil ang batas at ang aktuwal na pangyayari ay itinuturo ang pagpapatunay nito sa kanya. Ang tungkol sa batas: Katotohanan, sinabi ng Allaah ang tungkol sa pagkaroon ng sariling desisyon: {Kaya, sinuman ang may gusto, magtakda siya ng isang lugar (o isang daan tungo) sa kanyang Panginoon}-[Annabaa’:39]. At sinabi pa Niya: {Kaya’t lapitan ninyo ang inyong taniman kung paano ninyo nais}-[Al baqarah:223] At Siya ay nagsabi tungkol sa sariling kakayahan: {At matakot kayo sa Allaah sa abot ng inyong makaya, kaya makinig at sumunod kayo (sa mga pangaral ng Allaah at ng Kanyang Sugo)}-[At-Tagaabun:16] At sinabi pa Niya: {Hindi inuobligahan ng Allaah ang isang may buhay maliban sa abot ng kanyang makakayanan. mapapasa kanya ang anumang (kabutihang bunga ng) kanyang pinagsumikapan at pagdurusahan niya ang anumang (kasamaan na) kanyang ginawa}-[Al baqarah:286] Ang tungkol naman sa aktuwal na pangyayari: Katotohanan, ang bawat tao ay alam na siya ay may sariling desisyon at kakayahan. maari niyang gawin ang isang bagay at maari rin niya rin itong iwasan. maari rin niyang pag-ibahin ang mga bagay na umaayon sa kanyang kagustuhan, katulad halimbawa ng paglalakad. at ang di uma-ayon sa kanyang kagustuhan, katulad halimbawa ng panginginig. ngunit ang kagustuhan ng isang lingkod at ang kanyang kakayahan ay nakasalalay sa kagustuhan ng Allaah at sa Kanyang kakayahan. Dahil Kanyang sinabi: {Para sa sinumang may nais sa inyo na tumahak ng matuwid na landas, at wala kayong naipapasiya na kagustuhan maliban kung naisin ng Allah,ang Panginoon ng lahat ng daigdig}-[At-Takweer:28-29]. At nang dahil sa ang lahat ng daigdig ay pag-aari ng Allaah, magkagayon walang maaring maganap na anumang bagay sa Kanyang kaharian nang wala Siyang alam at pahintulot. Ang paniniwala sa Qadar batay sa mga nailarawan natin ay hindi nagbibigay ng isang katuwiran sa isang lingkod upang kumalas sa mga tungkulin o gumawa ng masamang gawain. at dahil dito ang kanyang pinaninindigan ay walang saysay sa mga sumusunod na dahilan:
UNA: Ang Allaah ay nagsabi : {Malamang na sasabihin ng mga nagtatambal sa Allaah. “kung ginusto lang ng Allaah hindi sana kami nagtambal at pati ng aming mga magulang at hindi rin sana namin naipagbawal ni-kahit isang bagay. ganoon na ganoon din ang ginawang pagpapabulaan ng mga nauna sa kanila hanggang sa natikman nila ang aming parusa. Sabihin mo !mayroon ba kayong kaalaman at ilahad ninyo sa amin. tunay na wala kayong sinusunod maliban sa haka-haka lamang at wala kayong sinasabi kundi kasinungalingan}-[Al anam:148] At kung makatuwiran ang naging batayan nila ang Qadar, hindi sana ipinatikim ng Allaah sa kanila ang kanyang parusa.
PANGALAWA: Ang Allaah ay nagsabi: {At kami ay nagsugo ng mga sugong maghahatid ng magagandang balita at magbabala sa inyo, para walang maikatuwiran ang mga tao sa Allaah matapos gampanan ng mga sugo ang kanilang tungkulin, ang Allaah ang kataastaasan at ang ganap kung gumawa}-[Annisa’:165] At kung ang Qadar ay makatuwirang panindigan ng mga sumasalungat hindi mapapawalan ng saysay ang kanilang pinapanindigan sa pagsugo sa mga Sugo,dahil ang pagsalungat matapos silang maisugo ay nangyayari din sa takda ng Allaah.
PANGATLO: Ang mga nai-ulat ni Al Bukhari at Muslim,/ang nai-ulat kay Al Bukhari “Si Ali bin Abi Thalib (Radhi Allaahu Anhu ) ay nag-ulat, ang Propeta (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam)ay nagsabi: [Walang isa sa inyo kundi naisulat na ang kanyang kalalagyan sa impiyerno o sa paraiso] at nagsalita ang isang lalaki mula sa mga tao: Hindi ba maaaring umasa na lamang tayo O sugo ni Allah!.ang sinabi ng Propeta (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam): Hindi! Magtrabaho kayo ang lahat ng bagay ay napapagaan, pagkatapos kanyang binasa ang isang talata sa Quran: {At ang tungkol sa sinumang nagbibigay ng kanyang kayamanan at may takot sa kanyang panginoon at pinaniniwalaan ang katotohanan ng paraiso.aming iaalay sa kanya ang mabuting gawain at maging magaan sa kanya}-[Surah Al-layl : 5] At sa nai-ulat kay Muslim [Ang lahat ng bagay ay napapagaan sa mga nailaan sa kanya]. kaya ang Propeta (Salla Allaahu Alihi Wassalaam) kanyang ipinag-uutos ang magtrabaho at ipinagbabawal ang umasa na lamang sa Qadar.
Katotohanang naligaw ang pangkat ng Zaa-ig (mga naliligaw sa tunay na landas) kanilang pinabulaanan ang pagdurusa sa loob ng libingan at ang kaginhawahan nito, inaakala nilang hindi ito maaari, dahil sumasalungat ito sa aktuwal na pangyayari. At ang kanilang pinagsasabi : "siguradong kung ilalantad ang patay buhat sa kanyang libingan, itoy matatagpuan sa dati pa rin niyang kaayusan at ang libingan ay hindi pa rin naiba sa dati niyang kaluwangan o kasikipan". Ang pag-aakalang iyan ay walang saysay maging sa Batas, Pakiramdam at sa kaisipan.
Ang tungkol sa Batas: Naunang naituro ng mga naunang talata ang pagpapatunay sa pagdurusa sa libingan at sa kaginhawahan nito. At sa Sahih ni Al Bukhari mula sa hadeeth ni Ibn Abbas (Radhi Allaahu Anhu) siya ay nagsabi: Lumabas ang Propeta (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam) mula sa isang bahagi ng pader ng Madinah, at siya ay nakarinig ng boses ng dalawang taong pinaparusahan sa loob ng kanilang libingan. pagkatapos ay kanyang binanggit (Ibn Abbas) ang hadeeth at ang kabuuan nito:[Katotohanan, ang isa sa kanila ay hindi nagkukubli kapag umi-ihi at ang isay pinalalakad ang “Nameemah”(naghahatid ng mga balita sa tao at ang layunin ay masama).
At ang tungkol naman sa Pakiramdam: Katotohanan, ang natutulog ay kanyang nakikita minsan sa kanyang pagtulog na siya ay nasa maluwang, nakakasiyang lugar at tumatamasa doon ng kaginhawahan.o kaya nasa lugar na masikip,nakakatakot at nagdudusa doon,at kung minsan ay nagising siya sa kanyang nakikita subalit nandoon pa rin siya sa kanyang higaan sa loob ng kanyang silid na nasa dati pa rin niyang kaayusan. Ang pagtulog ay kapatid ng kamatayan kayat tinagurian nig Allaah ito ng kamatayan. Ang Allaah ay nagsabi: {Binabawian ng Allaah ng buhay ang mga may buhay sa sandali ng kanilang kamatayan at yaong hindi namatay sa sandali ng kanyang pagtulog,. Kaya Kanyang pipigilan yaong naitakda sa kanila ang kamatayan at Kanyang palalayain ang iba, hanggang sa nakatakdang panahon (ng kanilang kamatayan)} [Surah Azzumr: 42]
At tungkol naman sa Pangka-isipan: Ang natutulog ay kanyang nakikita sa kanyang pagtulog ang totoong pangitain na parang aktuwal na pangyayari,at baka kung minsan kanyang makita ang Propeta (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam) sa kaanyuan nito at ang sino man ang makakita sa kanyang kaanyuan (sa panaginip) ay tunay na kanyang nakita ito. magkagayon pa man ang natutulog sa loob ng kanyang silid sa kanyang banig ay malayo sa mga nakita niya. At kung ang mga Kalagayan na yan ay maaring maganap dito sa mundo? Hindi ba maaring maganap din sa Huling Araw??!... At ang tungkol naman sa pinaninindigan nila sa kanilang pag-aakala na kung ilalantad ang patay sa kanyang libingan matatagpuang gayon pa rin siya sa dati niyang kaayusan at ang pagkaluwang o pagkasikip ng libingan ay hindi man lang nabago. At Ang Sagot Dito ay May Ilang Sangkap:
Una: Hindi maaaring salungatin ang mga naiparating nang batas sa mga ganitong walang saysay na “Shubhah” (Walang katiyakan tama o mali) na kung sisiyasatin lang nang sumasalungat ang mga naiparating na batas sa tunay na pagsasaliksik, kanyang matatanto ang pagkawalang saysay ng mga Shubhah na ito.
Pangalawa: Ang mga nangyayari sa “Barzakh” (pagkabuhay muli sa loob ng libingan )ay bahagi ng mga bagay na lingid na hindi ito natatalos ng pakiramdam, at kung natatalos lang ng pakiramdam mawawalan nang halaga ang paniniwala sa Gayb (mga lingid). at magiging kasing tulad nang mga mananampalataya ang mga tumatanggi nito sa paniniwala .
Pangatlo: Ang kaparusahan, kaginhawaan at ang pagkaluwang ng libingan at pagkasikip nito ay ang patay lamang ang tanging nakaka-alam nito na walang iba bukod sa kanya. at iyan ay kasing tulad ng natutulog, kanyang nakikita sa kanyang pagtulog na siya ay nasa masikip, nakakatakot na lugar o kaya nasa malawak, nakakasiya na lugar, subalit ang nasa kanyang paligid ay hindi nakikita ang mga iyon, ni-hindi nararamdaman ito. Katotohanan! ang Propeta (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam) ay kinakasihan? at kung minsan siya ay nasa pagitan ng kanyang mga tagasunod, kanyang naririnig ang Wahe (Revelation) na hindi naririnig nang kanyang mga tagasunod, at kung minsan ay nagsasa-anyong lalaki sa kanya ang Anghel (Jibreel) at kinakausap siya at ang mga Sahabah ay hindi nakikita ang Anghel ni-hindi nila ito naririnig.
Pang-apat: Ang pakiramdam ng nilalang ay limitado sa ibinigay sa kanila ng Allaah na kung hanggang saan lamang ang maaari matalos ng kanilang pakiramdam. at hindi nila maaaring matalos ang lahat nang umiiral. ang pitong langit at lupa ang mga nasa loob nito.. At ang lahat ng bagay ay lumuluwalhati sa pagpupuri sa Allaah nang tunay na pagluluwalhati, na kung minsan ay ipinaparinig ng Allaah sa kanyang nilikha sa kung sino ang kanyang naisin. at magkagayon pa man siya ay lingid pa rin sa atin. Kaya sinabi ng Allaah: {Lumuluwalhati sa kanya ang pitong langit at lupa at ang lahat ng nasa loob nito.at walang isang bagay kundi lumuluwalhati sa kanyang kapurihan, subalit hindi ninyo naiintindihan ang kanilang pagluluwalati}-[Surah Al israa’:44] At gayon din ang mga demonyo at jinn silay lumalakad sa lupa papunta doon at pabalik. Katunayan, minsan dumating ang mga jinn sa Propeta (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam ) at silay taimtim na nakikinig sa kanyang binabasa, pagkatapos silay lumisan papunta sa kanilang mga tauhan para magbabala. magkagayon pa man sila pa rin ay lingid sa atin. Kaya ang Allaah ay nagsabi: {O mga anak ni Adam! Huwag na huwag ninyo hayaang maililigaw kayo ni Shaitan nang tulad ng kanyang pagtaboy sa inyong dalawang magulang mula sa Paraiso, kanyang hinubad sa kanila ang kanilang damit upang ipakita sa kanilang dalawa ang mga masilang bahagi ng kanilang katawan. Katotohanan, nakikita niya kayo, siya at ng kanyang mga kampon, ngunit hindi ninyo sila nakikita. Katotohanan, Aming nilikha ang mga demunyo para maging Walee(tagapamahala)ng mga taong hindi sumasampalataya}.-[Al a’raaf:27] At dahil ang lahat ng Umiiral ay hindi natatalos ng kanyang pakiramdam, dapat lang na hindi nila maaaring tanggihan ang mga napatunayan sa mga bagay na lingid na hindi nila natatalos ng pakiramdam.
6-ANG PANINIWALA SA “QADAR”. Ang paniniwala sa naitakdang kapalaran ay ang wagas na paniniwala na ang Allaah ang lumikha nang lahat ng bagay, ang namamahala at ang nagmamay-ari nito at siya ang nagtakda ng mga naitakdang nitong kapalaran ang mabuti at masama , ang matamis at mapait nito, at siya rin ang lumikha sa ligaw na landas at tamang landas ang kasamaan at ang kabutihan . ang nagtatakda ng buhay at ang taga-panustos ay nakasalalay sa kanyang kamay maluwalhati siya at kataas-taasan.
ANG QADAR: Ay ang pagtakda ng Allaah sa kahihinatnan nang mga nilalang na sang-ayon sa unang-una niyang kaalaman at tumpak sa kanyang layunin sa paglikha. At Ang Paniniwala sa Qadar ay may Apat na Sangkap:
UNA: Ang paniniwala na ang Allaah ay nalalaman ang lahat nang bagay ang kabuuan at ang ditalye nito, ang simula at katapusan nito maging ito'y sa kanyang mga gawain o sa mga gawain ng kanyang mga lingkod.
PANGALAWA: Ang paniniwala na ang Allaah ay naisulat ang mga iyon sa “Al-lawhul mahfood” at sa dalawang ito sinabi ng Allaah: { Hindi mo ba alam, na ang Allah ay Kanyang nalalaman ang anumang nasa langit at lupa. Katotohanan, iyon ay nasa Aklat (talaan ng mga gawain) at iyon para sa Allah ay lubhang napakadali} [Surah Al Hajj:70] At sa Sahih ni Muslim nai-ulat ni Abdullah bin Am’r bin Al-as (رضي الله عنه) sinabi niya: narinig ko sa Sugo ng Allaah (صلى الله عليه وسلم) siya ay nagsabi : [ Isinulat na ng Allah ang mga takda ng kapalaran ng mga nilalang bago niya nilikha ang mga kalangitan at kalupaan nang limampong taon].
PANGATLO: Ang paniniwala na ang lahat ng nilalang ay hindi magkakaroon kung hindi hinangad ng Allaah maging ito ay sa Kanyang gawain o sa gawain nang Kanyang mga nilalang. Ang Allaah ay nagsabi tungkol sa Kanyang gawain: {Ang iyong Panginoon ay lumilikha ng lahat ng Kanyang naisin}-[Al qasas:68] At sinabi pa Niya: {At ginagawa ng Allah ang anumang Kanyang naisin}-[Ibrahem:27] At sinabi pa rin Niya: {Siya ang nagbibigay hugis sa inyo sa loob ng mga sinapupunan sa kung paano Niya naisin}-[Al-imran:6] At Siya ay nagsabi tungkol sa gawain ng mga nilalang: {At kung ninais ng Allaah, katiyakan binigyan Niya sila ng lakas upang lumaban sa inyo, magkagayon, walang pasubali makikipaglaban sila sa inyo}-[Annisaa’:90] At sinabi pa Niya: {At kung ninais ng Allaah, hindi nila nagawa iyon, kaya pabayaan mo sila at ang mga ginagawa-gawa nilang kasinungalingan laban sa Allaah}-[Al-anam:137]
PANG-APAT: Ang paniniwala na ang lahat ng nilalang ay nilikha ng Allaah maging ang kanilang kabuuan, katangian , kilos at galaw . Sinabi ng Allaah: {Ang Allaah ang Tagapaglikha nang lahat nang bagay at Siya ang Namamahala sa lahat nang bagay}-[Azzumr:62] At sinabi pa Niya: {At Kanyang nilikha ang lahat nang bagay, at Kanyang tinakdaan ito nang ganap na sukat batay sa karapatdapat nitong sukat}-[Al-furqan:2] At sinabi pa Niya tungkol sa Kanyang Propetang si Ibrahem (Alaihis Salaam) nang siya ay magsabi sa kanyang pamayanan: {At ang Allaah ang lumikha sa inyo at sa anumang ginagawa ninyo}-[Assaffaat:96]. At ang paniniwala sa Qadar tulad ng naisalaysay natin ay hindi binabaliwala ang sariling desisyon ng isang lingkod sa mga gawaing maaari niyang pagpilian. at ang sarili niyang kakayahan para gampanan ang mga ito. dahil ang batas at ang aktuwal na pangyayari ay itinuturo ang pagpapatunay nito sa kanya. Ang tungkol sa batas: Katotohanan, sinabi ng Allaah ang tungkol sa pagkaroon ng sariling desisyon: {Kaya, sinuman ang may gusto, magtakda siya ng isang lugar (o isang daan tungo) sa kanyang Panginoon}-[Annabaa’:39]. At sinabi pa Niya: {Kaya’t lapitan ninyo ang inyong taniman kung paano ninyo nais}-[Al baqarah:223] At Siya ay nagsabi tungkol sa sariling kakayahan: {At matakot kayo sa Allaah sa abot ng inyong makaya, kaya makinig at sumunod kayo (sa mga pangaral ng Allaah at ng Kanyang Sugo)}-[At-Tagaabun:16] At sinabi pa Niya: {Hindi inuobligahan ng Allaah ang isang may buhay maliban sa abot ng kanyang makakayanan. mapapasa kanya ang anumang (kabutihang bunga ng) kanyang pinagsumikapan at pagdurusahan niya ang anumang (kasamaan na) kanyang ginawa}-[Al baqarah:286] Ang tungkol naman sa aktuwal na pangyayari: Katotohanan, ang bawat tao ay alam na siya ay may sariling desisyon at kakayahan. maari niyang gawin ang isang bagay at maari rin niya rin itong iwasan. maari rin niyang pag-ibahin ang mga bagay na umaayon sa kanyang kagustuhan, katulad halimbawa ng paglalakad. at ang di uma-ayon sa kanyang kagustuhan, katulad halimbawa ng panginginig. ngunit ang kagustuhan ng isang lingkod at ang kanyang kakayahan ay nakasalalay sa kagustuhan ng Allaah at sa Kanyang kakayahan. Dahil Kanyang sinabi: {Para sa sinumang may nais sa inyo na tumahak ng matuwid na landas, at wala kayong naipapasiya na kagustuhan maliban kung naisin ng Allah,ang Panginoon ng lahat ng daigdig}-[At-Takweer:28-29]. At nang dahil sa ang lahat ng daigdig ay pag-aari ng Allaah, magkagayon walang maaring maganap na anumang bagay sa Kanyang kaharian nang wala Siyang alam at pahintulot. Ang paniniwala sa Qadar batay sa mga nailarawan natin ay hindi nagbibigay ng isang katuwiran sa isang lingkod upang kumalas sa mga tungkulin o gumawa ng masamang gawain. at dahil dito ang kanyang pinaninindigan ay walang saysay sa mga sumusunod na dahilan:
UNA: Ang Allaah ay nagsabi : {Malamang na sasabihin ng mga nagtatambal sa Allaah. “kung ginusto lang ng Allaah hindi sana kami nagtambal at pati ng aming mga magulang at hindi rin sana namin naipagbawal ni-kahit isang bagay. ganoon na ganoon din ang ginawang pagpapabulaan ng mga nauna sa kanila hanggang sa natikman nila ang aming parusa. Sabihin mo !mayroon ba kayong kaalaman at ilahad ninyo sa amin. tunay na wala kayong sinusunod maliban sa haka-haka lamang at wala kayong sinasabi kundi kasinungalingan}-[Al anam:148] At kung makatuwiran ang naging batayan nila ang Qadar, hindi sana ipinatikim ng Allaah sa kanila ang kanyang parusa.
PANGALAWA: Ang Allaah ay nagsabi: {At kami ay nagsugo ng mga sugong maghahatid ng magagandang balita at magbabala sa inyo, para walang maikatuwiran ang mga tao sa Allaah matapos gampanan ng mga sugo ang kanilang tungkulin, ang Allaah ang kataastaasan at ang ganap kung gumawa}-[Annisa’:165] At kung ang Qadar ay makatuwirang panindigan ng mga sumasalungat hindi mapapawalan ng saysay ang kanilang pinapanindigan sa pagsugo sa mga Sugo,dahil ang pagsalungat matapos silang maisugo ay nangyayari din sa takda ng Allaah.
PANGATLO: Ang mga nai-ulat ni Al Bukhari at Muslim,/ang nai-ulat kay Al Bukhari “Si Ali bin Abi Thalib (Radhi Allaahu Anhu ) ay nag-ulat, ang Propeta (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam)ay nagsabi: [Walang isa sa inyo kundi naisulat na ang kanyang kalalagyan sa impiyerno o sa paraiso] at nagsalita ang isang lalaki mula sa mga tao: Hindi ba maaaring umasa na lamang tayo O sugo ni Allah!.ang sinabi ng Propeta (Salla Allaahu Alaihi Wassalaam): Hindi! Magtrabaho kayo ang lahat ng bagay ay napapagaan, pagkatapos kanyang binasa ang isang talata sa Quran: {At ang tungkol sa sinumang nagbibigay ng kanyang kayamanan at may takot sa kanyang panginoon at pinaniniwalaan ang katotohanan ng paraiso.aming iaalay sa kanya ang mabuting gawain at maging magaan sa kanya}-[Surah Al-layl : 5] At sa nai-ulat kay Muslim [Ang lahat ng bagay ay napapagaan sa mga nailaan sa kanya]. kaya ang Propeta (Salla Allaahu Alihi Wassalaam) kanyang ipinag-uutos ang magtrabaho at ipinagbabawal ang umasa na lamang sa Qadar.
PANG-APAT: katotohanan ang Allaah ay kanyang inuutusan ang isang lingkod at pinagbabawalan ito, at hindi niya ito inobliga liban sa abot ng kanyang makakaya. Sinabi ng Allaah: {At matakot kayo kay Allah,gawin ninyo ang ipinag-uutos niya sa abot ng inyong makakaya}-[Attagaabon:16]. At sinabi pa niya: {Hindi inobliga ng Allaah ang isang may hininga maliban sa abot ng kanyang kakayahan}-[Surah Al Baqarah:286]. Ngayon kung ang isang lingkod ay napipilitan lang siya sa kanyang ginagawa, lumalabas na siya ay inuobliga sa mga bagay na hindi niya kayang lutasin ito, at iyan ay hindi maaari. kaya kung bakit kapag siya ay nakagawa ng kasalanan sa dahilang hindi alam o nakalimot o napilitan ay wala siyang kasalanan dito dahil mayroon siyang dahilang pangbatas.
PANGLIMA: Ang Bagay na Lingid na itinakda ng Allaah walang nakakaalam nito maliban kapag nangyari na ang naitakdang bagay. At ang kagustuhan ng lingkod ay nauuna bago ang kanyang ginagawa at ang mga nagugustuhan niyang gawin bago niya isagawa ang isang bagay ay wala siyang kaalam-alam kung ano ang itinakda ng Allaah dito. At dahil dito nawawalan nang saysay ang kanyang pinaninindigan sa Qadar, dahil hindi maaaring panindigan ng isang tao ang mga bagay na wala siyang nalalaman dito.
PANG-ANIM: Katotohanan, ating nakikita ang tao na masyadong masigasig sa mga bagay na materyal na makapagdudulot sa kanya ng kabutihan hanggang sapilitan niyang makamtan ito at hindi mahalaga sa kanya ang umiwas sa mga bagay na hindi nakakabuti sa kanya at kapag siya ay nakagawa ng kasalanan kanyang pinaninindigan ang Qadar. At bakit lumilihis siya sa mga nakakabuti sa kanya sa mga gawaing pang-relihiyon, na iyon ang magpapahamak naman sa kanya pagkatapos kanyang paninindigan ang Qadar?! Hindi ba ang kahulugan ng dalawang itoy iisa?!. Kung bibigyan mo ng pansin ang mga sumusunod na halimbawa magiging malinaw sa iyo ang tungkol dito:
Kung nagkataon nasa harapan ng isang tao ang dalawang daan, ang isa nito ay hahantong sa bayang puro walang saysay; patayan, holdapan, hinahamak ang dangal, takot, gutom. At ang pangalawa ay hahantong sa isang bayang puro kabutihan; maayos,panatag ang kalooban, may malawak na kabuhayan,at iginagalang ang mga buhay ng tao,dangal at ari-arian. Ngayon anong daan ang kanyang pipiliin? Siguradong kanyang tatahakin ang pangalawang daan na hahantong sa bayan na maayos at panatag, at hindi maaari kailan man sa sinumang may matinong isipan na ang kanyang tahakin ay ang daang papunta sa lugar na ang lahat ng nasa loob nito ay walang kabuluhan at puro nakakatakot at ang kanyang papanindigan ay ang Qadar. at bakit tinatahak niya ang daang papuntang impiyerno sa paggawa ng mga gawaing panghuling araw at hindi ang daang patungong paraiso, pagkatapos kanyang panindigan ang Qadar?. Isa pang halimbawa:
Nakikita nating inuobliga ang taong may sakit na uminom ng gamot at kanyang iniinom ito kahit pa ang kanyang sarili ay kinamumuhian ito, at pinagbabawalan sa pagkaing makakasama sa kanyang kalagayan at kanyang iniiwasan ito kahit pa ang kanyang sarili ay hinahanap-hanap ito. ang lahat ng iyon ay dahil sa kagustuhang gumaling at sa kaligtasan at hindi maaaring tanggihan niya ang pag-inom ng gamot o kumain ng pagkaing makakasira sa kanya at ang papanindigan niya ay ang Qadar. At bakit iniiwasan ng tao ang mga ipinag-uutos sa kanya ng Allaah at ng kanyang sugo o ginagawa ang mga ipinagbabawal sa kanya ng Allaah at ng kanyang sugo pagkatapos ay kanyang paninindigan ang Qadar?.
PANGPITO: Katotohanan, ang nangangatuwiran sa Qadar sa mga iniiwanan niyang mga obligasyon o pagsasagawa ng mga kasalanan, kung siya'y pagtangkaan ng isang tao nang masama at kukunin sa kanya ang kayamanan niya o kaya lapastanganin ang kanyang dangal at pagkatapos ipangatuwiran ng taong iyon ang Qadar at sasabihin sa kanya: Huwag mo akong sisihin dahil ang ginawa kong paghamak sa iyo ay takda ng Allaah .hinding hindi niya tatanggapin ang katuwiran ng isang ito, at bakit hindi niya tatanggapin na ipangatuwiran ang Qadar kapag siya ang hinamak ng ibang tao. samantala sa kanyang sarili kanyang ipinangangatuwiran ang Qadar kapag nilapastangan niya ang karapatan ng Allaah?. Nabanggit na ang Ameerul Mu’mineen “Omar bin Al Khatthab” (Radhi Allaahu Anhu) dinala sa kanya ang isang magnanakaw na nararapat hatulan ng Putol (kamay).at kanyang ipinag-utos na putulan ito ng kamay. At siyay (magnanakaw) nagsabi: Maghunos dili ka O ameerul Mu’minen! akoy nakapagnakaw lamang dahil sa takda ng Allaah. At ang sinabi ni Omar: kami ay puputol dahil rin sa takda ng Allaah. Ang paniniwala sa Qadar ay may mga magagandang kahihinatnan, ang ilan sa mga ito ay ang mga sumusunod:
1]Ang umasa lamang sa Allaah matapos gawin ang mga dahilan, subalit hindi dapat umasa sa dahilan mismo dahil ang lahat ng bagay ay nakasalalay sa takda ng Allaah.
2]Hindi dapat humanga ang isang tao sa kanyang sarili kapag nakamtan niya ang kanyang minimithi, dahil ang pagkakuha niya sa mga ito ay biyayang galing sa Allaah sa naitakda Niyang dahilan ng kabutihan at tagumpay, at ang paghanga niya sa kanyang sarili ay magiging daan para makalimutan niyang magpasalamat sa mga biyayang ito.
3]Ang kapanatagan at kaginhawaan ng kalooban sa mga dumarating sa kanyang buhay mula sa mga itinakda ng Allaahn. Hindi siya dapat mangamba sa mga nawawalang mahahalagang bagay o dumarating na mga kasawian sa kanyang buhay, dahil ang lahat ng iyon ay itinakda ng Allaah ang tanging nagmamay-ari ng mga kalangitan at ng kalupaan, ito’y mangyayari nang walang pasubali. At dahil doon sinabi ng Allaah: {Walang sakuna na naganap sa ibabaw ng lupa (tulad ng lindol,baha,pagkamatay ng mga pananim) ni sa inyong mga sarili (tulad ng sakit,kasawian,negusyong bumagsak,namatayan ng kamag-anak at iba pa) kundi (ang lahat ng iyon ay nakatalaga) sa “Allawhul-Mahfood”bago Namin likhain ang mga ito. Katotohanan, iyon para sa Allah ay napakadali, upang hindi kayo mawalan ng pag-asa at malumbay sa mga lumalampas sa inyo.at huwag kayo magpakasaya dahil sa mga ipinagkaloob sa inyo (na katiwasayan), at ang Allah ay hindi nagmamahal sa lahat ng mapagmalaki, mapagmataas (sa kanyang kapwa)}-[Al-hadeed:22-23]. At sinabi ng Propeta (صلى الله عليه وسلم): [ Nakapagtataka ang ginagalawan ng isang mananampalataya,ang lahat ng kanyang ginagalawan ay pawang kabutihan,at wala ito sa kahit na sinong may buhay kundi sa taong mananampalataya lamang, na kapag siya ay tumanggap ng kaginhawaan siya ay nagpapasalamat at iyon ay mabuti para sa kanya at kapag ang dumating naman sa kanya ay kasawian siya ay nagtitiis at iyon ay mabuti pa rin para sa kanya]-Isinalaysay ni Muslim.
Sa katunayan, may naligaw pa rin sa Qadar na dalawang pangkat:
UNA: Ang “Jabariyyah” sila ang nagsasabi na ang isang lingkod ay napipilitan sa kanyang ginagawa, wala siyang sariling desisyon at kalayaang pumili.
PANGALAWA: Ang “Qadariyyah” sila ang nagsasabi na ang isang lingkod ay may sariling desisyon at kakayahan at walang kinalaman dito ang kapahintulutan ng Allaah at ng Kanyang kapangyarihan. At ang sagot sa unang pangkat (Al Jabariyyah), may pambatas at may pang-aktuwal:
Sa pambatas: Katotohanan, pinatunayan ng Allaah na ang lingkod ay may sariling kagustuhan at pasya sa kanyang ginagawa. Sinabi ng Allaah: {Ang ilan sa inyo ay naghahangad ng Kamunduhan, subalit ang iba sa inyo ay naghahangad ng Huling Araw}-[Ali-imran:152]. At sinabi pa Niya: {At sabihin (O Muhammad), ang Katotohanan ay mula sa inyong Panginoon, kaya sinuman ang may gusto (na sumampalataya), magkagayon siya ay sumamlataya at sinuman ang may gusto (na di sumampalataya), magkagayon siya ay di sumampalataya. Katotohanan, Aming inilaan sa mga gumagawa ng labag sa Katarungan ang Apoy na pumalibot sa kanila ang mga pader nito}-[Al kahf:29]. At sinabi pa rin Niya: {Sinuman ang gumawa ng anumang kabutihan, samakatuwid ito ay para sa kanyang sarili at sinuman ang gumawa ng masama, samakatuwid ito ay mapapasa kanya. at ang iyong Panginoon ay hindi gumagawa ng labag sa Katarungan sa (Kanyang) mga alipin}-[Fussilat:46]
At ang tungkol naman sa aktuwal: Katotohanan, ang bawat tao ay alam kung paano niya pag-ibahin ang kanyang gawaing maaari niyang pagpilian, may ginagawa siya na kusang loob niyang ginagawa ito katulad halimbawa ng: pagkain, pag-inom, pagbebenta, pamimili, at na g mga gawaing hindi kusang loob niyang ginusto, katulad halimbawa ng panginginig dahil sa lagnat at pagkahulog mula sa itaas. Sa unang halimbawa siya ay kusang gumawa na ayon sa kanyang kalooban, hindi pinilit. At sa ikalawang halimbawa wala siyang kalayaang pumili at hindi niya kagustuhan ang mga nangyayari sa kanya.
At ang sagot sa pangalawang pangkat (Al Qadariyyah), may pambatas at pang-aktuwal:
Ang pambatas: katotohanan, ang Allaah ang lumikha sa lahat nang bagay at ang mga ito ay umiiral batay sa kanyang kalooban at tunay na pinaliwanag na ng Allaah sa Kanyang Aklat, na ang mga gawain ng kanyang mga alipin ay nagaganap batay sa kanyang kalooban. Sinabi ng Allaah: {At kung niloob ng Allah, hindi naganap ang paglalaban-laban ng mga yaong dumating pagkatapos nila., matapos na dumating sa kanila ang mga mahahayag na patunay, subalit sila ay nagkasalungatan, kaya ang ilan sa kanila ay sumampalataya at ang iba ay hindi sumampalataya,kung ninais lang ng Allah hindi sana sila naglaban-laban hanggang sa humantong ng patayan,subalit ang Allah ay ginagawa ang lahat ng kanyang nagugustuhan}-[Al Baqarah:253] At sinabi pa niya: {Kung ginusto namin na patnubayan ang bawat may hininga aming ginawa.subalit tunay na banal ang salitang nagmula sa akin, katotohanang pupunuin namin ng mga jinn at ng tao ang impiyerno lahat-lahat}.-[Assajadah:13] .
At tungkol naman sa pangkaisipan: Katunayan ang lahat ng daigdig ay pag-aari ng Allaah at ang tao ay kabilang na sa daigdig na iyan, siya ay pag-aari din ng Allaah ngayon hindi maaari na ang isang ari-arian lang ay maghihimasuk sa kaharian ng may ari(Allah)maliban kung may kapahintulutan mula sa kanya at sa kanyang kagustuhan.
* Ihsan [kabutihan]: ito ay nabanggit sa maraming taludtod mula sa Qur'an, minsan ito ay nababanggit kasama ang Eeman at minsan kasama ang Islam, takot sa Allaah o mabuting gawain: Binanggit ng Allaah na may kasamang Eeman: ((Walang pagkakasala yaong mga naniniwala at gumagawa ng mga gawaing matwid,kung anuman ang kanilang kinain [noong mga nakaraang panahon]kung sila ay natatakot sa Allah, at naniniwala at gumagawa ng mga gawaing matwid at pagkaraan at natatakot sa Allah at naniniwala at pagkaraan at muli pang natatakot sa Allah at gumawa ng kabutihan. Tunay na ang Allah ay nagmamahal sa mga mapaggawa ng kabutihan)).[ Al-Maidah:93].
At binanggit din na kasama ang salitang Islam [pagsuko sa Allaah]: ((Bagkus, sinuman ang isinuko ang kanyang mukha [ sarili] sa Allah at siya'y mapaggawa ng kabutihan, para sa kanya ay gantimpala mula sa kanyang Panginoon…)).[Al-Baqarah:112].
* Sa pakahulugan ng Propeta sa Ihsan: " ito ang iyong pagsamba sa Allaah na para bang nakikita mo Siya", tumutukoy sa dapat maging paraan ng alipin sa pagsamba sa kanyang Panginoon, ito ang pagiging gising ng puso sa pagdarasal na batid niyang nasa harap siya ng Panginoon na parang nakikita niya; ito ang siyang nagdudulot ng takot [sa Allah], prestihiyo at pagdakila sa Kanya habang nagdarasal, at nagdudulot din ng pagpapabuti sa paraan ng pagdarasal [Salah] upang ito ay maging ganap at katanggap-tanggap. -"Bagama't hindi mo man Siya nakikita; tunay na Siya ay nakakakita sa iyo", kahit hindi nakikita ng alipin ang kanyang Panginoon; Siya ay nakakakita sa kanya, anuman ang gawain ng alipin dapat niyang isipin na batid ng Allaah ang lahat ng kanyang ginawa; malaki man o maliit, mabuti man o masama, lihim man o hayagan, at kapag naisakatuparan niya ito. Ayon sa ibang pantas at eskolar ng Islam na may kinalaman sa nabanggit na salaysay ng Propeta: " Ang sinuman nahihirapang sambahin ang Allaah-Ang Kataas-taasan- na parang nakikita niya Siya; sambahin niya na kanyang nababatid na tiyak na nakikita siya ng Allaah at nakamasid; kaya dapat siyang mahiya sa pagmamasid sa kanya at nararapat niyang pagbutihin ang pagdarasal".
* Si Anghel Jibriel ay nagtanong: " Sabihin mo sa akin ang tungkol sa Araw ng Paghuhukom? Ang Propeta ay sumagot: ((( Ang tinatanong ay hindi higit na nakakaalam kaysa nagtatanong), ibig sabihin, ang kaalaman ng mga nilikha tungkol sa pagdtaing ng Araw ng paghuhukom ay magkakapantay, wala ni -isa sa kanila ang nakakaalam nito maliban sa Allaah- Ang Maluwalhati; Ang Kataas-taasan-. Dahil dito; kapag tinanong ang taong may alam o eskolar tungkol sa bagay na hindi niya alam; sasabihin niya ang " ALLAAHU A'ALAM" [ Ang Allah ang higit na Nakaaalam]. At ito ay hindi kapintasan at kakulangan sa kanya at lalong hindi nakakahiya bagkus! tanda ito ng kanyang kaalaman at kabutihan at pangamba upang hindi masadlak sa kasalanan, sa bawat nagtataglay ng kaalaman, nahihigitan nito ang isang [mas] maalaman. Ulat mula kay Abu Hurairah na si Propeta Muhammad ay nagwika: (Limang bagay ang walang nakakaalam nito maliban sa Allah- Ang Kataas-taasan-, at pagkaraan ay kanyang binasa ang salita ng Allah: ((Katotohanan, tanging ang Allah ang may kaalaman sa [takdang] Oras, at [Siya] ang nagpapababa ng ulan at [Siya] ang nakababatid ng anumang nasa mga sinapupunan [ng mga ina]. Walang sinuman ang nakaaalam kung ano ang kanyang kinahihinatnan sa kinabukasan, at kautusan [ na nangangailangan ng] katatagan)). [Luqman:34] at ang sinabi ng Allaah: ((Sila ay nagtatanong sa iyo [O Muhammad] tungkol sa Oras [ng pagdating ng araw ng paghuhukom]. Kalian nga ba ang takdang Oras? Sabihin:" Ang kaalaman nito ay nasa aking Panginoon, walang sinuman ang makapagpapahayag ng oras nito maliban sa Kanya…)).[Al-A'araf:187].
* sinabi naman ni Anghel Jibriel: " Sabihin mo sa akin ang mga palatandaan nito?", ang tinutukoy nito ay mga tanda na nagpapatunay na malapit na ito mangyayari.
Isinalin sa Tagalog ni : Ustadh Saalamodin D. Kasim
PANGLIMA: Ang Bagay na Lingid na itinakda ng Allaah walang nakakaalam nito maliban kapag nangyari na ang naitakdang bagay. At ang kagustuhan ng lingkod ay nauuna bago ang kanyang ginagawa at ang mga nagugustuhan niyang gawin bago niya isagawa ang isang bagay ay wala siyang kaalam-alam kung ano ang itinakda ng Allaah dito. At dahil dito nawawalan nang saysay ang kanyang pinaninindigan sa Qadar, dahil hindi maaaring panindigan ng isang tao ang mga bagay na wala siyang nalalaman dito.
PANG-ANIM: Katotohanan, ating nakikita ang tao na masyadong masigasig sa mga bagay na materyal na makapagdudulot sa kanya ng kabutihan hanggang sapilitan niyang makamtan ito at hindi mahalaga sa kanya ang umiwas sa mga bagay na hindi nakakabuti sa kanya at kapag siya ay nakagawa ng kasalanan kanyang pinaninindigan ang Qadar. At bakit lumilihis siya sa mga nakakabuti sa kanya sa mga gawaing pang-relihiyon, na iyon ang magpapahamak naman sa kanya pagkatapos kanyang paninindigan ang Qadar?! Hindi ba ang kahulugan ng dalawang itoy iisa?!. Kung bibigyan mo ng pansin ang mga sumusunod na halimbawa magiging malinaw sa iyo ang tungkol dito:
Kung nagkataon nasa harapan ng isang tao ang dalawang daan, ang isa nito ay hahantong sa bayang puro walang saysay; patayan, holdapan, hinahamak ang dangal, takot, gutom. At ang pangalawa ay hahantong sa isang bayang puro kabutihan; maayos,panatag ang kalooban, may malawak na kabuhayan,at iginagalang ang mga buhay ng tao,dangal at ari-arian. Ngayon anong daan ang kanyang pipiliin? Siguradong kanyang tatahakin ang pangalawang daan na hahantong sa bayan na maayos at panatag, at hindi maaari kailan man sa sinumang may matinong isipan na ang kanyang tahakin ay ang daang papunta sa lugar na ang lahat ng nasa loob nito ay walang kabuluhan at puro nakakatakot at ang kanyang papanindigan ay ang Qadar. at bakit tinatahak niya ang daang papuntang impiyerno sa paggawa ng mga gawaing panghuling araw at hindi ang daang patungong paraiso, pagkatapos kanyang panindigan ang Qadar?. Isa pang halimbawa:
Nakikita nating inuobliga ang taong may sakit na uminom ng gamot at kanyang iniinom ito kahit pa ang kanyang sarili ay kinamumuhian ito, at pinagbabawalan sa pagkaing makakasama sa kanyang kalagayan at kanyang iniiwasan ito kahit pa ang kanyang sarili ay hinahanap-hanap ito. ang lahat ng iyon ay dahil sa kagustuhang gumaling at sa kaligtasan at hindi maaaring tanggihan niya ang pag-inom ng gamot o kumain ng pagkaing makakasira sa kanya at ang papanindigan niya ay ang Qadar. At bakit iniiwasan ng tao ang mga ipinag-uutos sa kanya ng Allaah at ng kanyang sugo o ginagawa ang mga ipinagbabawal sa kanya ng Allaah at ng kanyang sugo pagkatapos ay kanyang paninindigan ang Qadar?.
PANGPITO: Katotohanan, ang nangangatuwiran sa Qadar sa mga iniiwanan niyang mga obligasyon o pagsasagawa ng mga kasalanan, kung siya'y pagtangkaan ng isang tao nang masama at kukunin sa kanya ang kayamanan niya o kaya lapastanganin ang kanyang dangal at pagkatapos ipangatuwiran ng taong iyon ang Qadar at sasabihin sa kanya: Huwag mo akong sisihin dahil ang ginawa kong paghamak sa iyo ay takda ng Allaah .hinding hindi niya tatanggapin ang katuwiran ng isang ito, at bakit hindi niya tatanggapin na ipangatuwiran ang Qadar kapag siya ang hinamak ng ibang tao. samantala sa kanyang sarili kanyang ipinangangatuwiran ang Qadar kapag nilapastangan niya ang karapatan ng Allaah?. Nabanggit na ang Ameerul Mu’mineen “Omar bin Al Khatthab” (Radhi Allaahu Anhu) dinala sa kanya ang isang magnanakaw na nararapat hatulan ng Putol (kamay).at kanyang ipinag-utos na putulan ito ng kamay. At siyay (magnanakaw) nagsabi: Maghunos dili ka O ameerul Mu’minen! akoy nakapagnakaw lamang dahil sa takda ng Allaah. At ang sinabi ni Omar: kami ay puputol dahil rin sa takda ng Allaah. Ang paniniwala sa Qadar ay may mga magagandang kahihinatnan, ang ilan sa mga ito ay ang mga sumusunod:
1]Ang umasa lamang sa Allaah matapos gawin ang mga dahilan, subalit hindi dapat umasa sa dahilan mismo dahil ang lahat ng bagay ay nakasalalay sa takda ng Allaah.
2]Hindi dapat humanga ang isang tao sa kanyang sarili kapag nakamtan niya ang kanyang minimithi, dahil ang pagkakuha niya sa mga ito ay biyayang galing sa Allaah sa naitakda Niyang dahilan ng kabutihan at tagumpay, at ang paghanga niya sa kanyang sarili ay magiging daan para makalimutan niyang magpasalamat sa mga biyayang ito.
3]Ang kapanatagan at kaginhawaan ng kalooban sa mga dumarating sa kanyang buhay mula sa mga itinakda ng Allaahn. Hindi siya dapat mangamba sa mga nawawalang mahahalagang bagay o dumarating na mga kasawian sa kanyang buhay, dahil ang lahat ng iyon ay itinakda ng Allaah ang tanging nagmamay-ari ng mga kalangitan at ng kalupaan, ito’y mangyayari nang walang pasubali. At dahil doon sinabi ng Allaah: {Walang sakuna na naganap sa ibabaw ng lupa (tulad ng lindol,baha,pagkamatay ng mga pananim) ni sa inyong mga sarili (tulad ng sakit,kasawian,negusyong bumagsak,namatayan ng kamag-anak at iba pa) kundi (ang lahat ng iyon ay nakatalaga) sa “Allawhul-Mahfood”bago Namin likhain ang mga ito. Katotohanan, iyon para sa Allah ay napakadali, upang hindi kayo mawalan ng pag-asa at malumbay sa mga lumalampas sa inyo.at huwag kayo magpakasaya dahil sa mga ipinagkaloob sa inyo (na katiwasayan), at ang Allah ay hindi nagmamahal sa lahat ng mapagmalaki, mapagmataas (sa kanyang kapwa)}-[Al-hadeed:22-23]. At sinabi ng Propeta (صلى الله عليه وسلم): [ Nakapagtataka ang ginagalawan ng isang mananampalataya,ang lahat ng kanyang ginagalawan ay pawang kabutihan,at wala ito sa kahit na sinong may buhay kundi sa taong mananampalataya lamang, na kapag siya ay tumanggap ng kaginhawaan siya ay nagpapasalamat at iyon ay mabuti para sa kanya at kapag ang dumating naman sa kanya ay kasawian siya ay nagtitiis at iyon ay mabuti pa rin para sa kanya]-Isinalaysay ni Muslim.
Sa katunayan, may naligaw pa rin sa Qadar na dalawang pangkat:
UNA: Ang “Jabariyyah” sila ang nagsasabi na ang isang lingkod ay napipilitan sa kanyang ginagawa, wala siyang sariling desisyon at kalayaang pumili.
PANGALAWA: Ang “Qadariyyah” sila ang nagsasabi na ang isang lingkod ay may sariling desisyon at kakayahan at walang kinalaman dito ang kapahintulutan ng Allaah at ng Kanyang kapangyarihan. At ang sagot sa unang pangkat (Al Jabariyyah), may pambatas at may pang-aktuwal:
Sa pambatas: Katotohanan, pinatunayan ng Allaah na ang lingkod ay may sariling kagustuhan at pasya sa kanyang ginagawa. Sinabi ng Allaah: {Ang ilan sa inyo ay naghahangad ng Kamunduhan, subalit ang iba sa inyo ay naghahangad ng Huling Araw}-[Ali-imran:152]. At sinabi pa Niya: {At sabihin (O Muhammad), ang Katotohanan ay mula sa inyong Panginoon, kaya sinuman ang may gusto (na sumampalataya), magkagayon siya ay sumamlataya at sinuman ang may gusto (na di sumampalataya), magkagayon siya ay di sumampalataya. Katotohanan, Aming inilaan sa mga gumagawa ng labag sa Katarungan ang Apoy na pumalibot sa kanila ang mga pader nito}-[Al kahf:29]. At sinabi pa rin Niya: {Sinuman ang gumawa ng anumang kabutihan, samakatuwid ito ay para sa kanyang sarili at sinuman ang gumawa ng masama, samakatuwid ito ay mapapasa kanya. at ang iyong Panginoon ay hindi gumagawa ng labag sa Katarungan sa (Kanyang) mga alipin}-[Fussilat:46]
At ang tungkol naman sa aktuwal: Katotohanan, ang bawat tao ay alam kung paano niya pag-ibahin ang kanyang gawaing maaari niyang pagpilian, may ginagawa siya na kusang loob niyang ginagawa ito katulad halimbawa ng: pagkain, pag-inom, pagbebenta, pamimili, at na g mga gawaing hindi kusang loob niyang ginusto, katulad halimbawa ng panginginig dahil sa lagnat at pagkahulog mula sa itaas. Sa unang halimbawa siya ay kusang gumawa na ayon sa kanyang kalooban, hindi pinilit. At sa ikalawang halimbawa wala siyang kalayaang pumili at hindi niya kagustuhan ang mga nangyayari sa kanya.
At ang sagot sa pangalawang pangkat (Al Qadariyyah), may pambatas at pang-aktuwal:
Ang pambatas: katotohanan, ang Allaah ang lumikha sa lahat nang bagay at ang mga ito ay umiiral batay sa kanyang kalooban at tunay na pinaliwanag na ng Allaah sa Kanyang Aklat, na ang mga gawain ng kanyang mga alipin ay nagaganap batay sa kanyang kalooban. Sinabi ng Allaah: {At kung niloob ng Allah, hindi naganap ang paglalaban-laban ng mga yaong dumating pagkatapos nila., matapos na dumating sa kanila ang mga mahahayag na patunay, subalit sila ay nagkasalungatan, kaya ang ilan sa kanila ay sumampalataya at ang iba ay hindi sumampalataya,kung ninais lang ng Allah hindi sana sila naglaban-laban hanggang sa humantong ng patayan,subalit ang Allah ay ginagawa ang lahat ng kanyang nagugustuhan}-[Al Baqarah:253] At sinabi pa niya: {Kung ginusto namin na patnubayan ang bawat may hininga aming ginawa.subalit tunay na banal ang salitang nagmula sa akin, katotohanang pupunuin namin ng mga jinn at ng tao ang impiyerno lahat-lahat}.-[Assajadah:13] .
At tungkol naman sa pangkaisipan: Katunayan ang lahat ng daigdig ay pag-aari ng Allaah at ang tao ay kabilang na sa daigdig na iyan, siya ay pag-aari din ng Allaah ngayon hindi maaari na ang isang ari-arian lang ay maghihimasuk sa kaharian ng may ari(Allah)maliban kung may kapahintulutan mula sa kanya at sa kanyang kagustuhan.
* Ihsan [kabutihan]: ito ay nabanggit sa maraming taludtod mula sa Qur'an, minsan ito ay nababanggit kasama ang Eeman at minsan kasama ang Islam, takot sa Allaah o mabuting gawain: Binanggit ng Allaah na may kasamang Eeman: ((Walang pagkakasala yaong mga naniniwala at gumagawa ng mga gawaing matwid,kung anuman ang kanilang kinain [noong mga nakaraang panahon]kung sila ay natatakot sa Allah, at naniniwala at gumagawa ng mga gawaing matwid at pagkaraan at natatakot sa Allah at naniniwala at pagkaraan at muli pang natatakot sa Allah at gumawa ng kabutihan. Tunay na ang Allah ay nagmamahal sa mga mapaggawa ng kabutihan)).[ Al-Maidah:93].
At binanggit din na kasama ang salitang Islam [pagsuko sa Allaah]: ((Bagkus, sinuman ang isinuko ang kanyang mukha [ sarili] sa Allah at siya'y mapaggawa ng kabutihan, para sa kanya ay gantimpala mula sa kanyang Panginoon…)).[Al-Baqarah:112].
* Sa pakahulugan ng Propeta sa Ihsan: " ito ang iyong pagsamba sa Allaah na para bang nakikita mo Siya", tumutukoy sa dapat maging paraan ng alipin sa pagsamba sa kanyang Panginoon, ito ang pagiging gising ng puso sa pagdarasal na batid niyang nasa harap siya ng Panginoon na parang nakikita niya; ito ang siyang nagdudulot ng takot [sa Allah], prestihiyo at pagdakila sa Kanya habang nagdarasal, at nagdudulot din ng pagpapabuti sa paraan ng pagdarasal [Salah] upang ito ay maging ganap at katanggap-tanggap. -"Bagama't hindi mo man Siya nakikita; tunay na Siya ay nakakakita sa iyo", kahit hindi nakikita ng alipin ang kanyang Panginoon; Siya ay nakakakita sa kanya, anuman ang gawain ng alipin dapat niyang isipin na batid ng Allaah ang lahat ng kanyang ginawa; malaki man o maliit, mabuti man o masama, lihim man o hayagan, at kapag naisakatuparan niya ito. Ayon sa ibang pantas at eskolar ng Islam na may kinalaman sa nabanggit na salaysay ng Propeta: " Ang sinuman nahihirapang sambahin ang Allaah-Ang Kataas-taasan- na parang nakikita niya Siya; sambahin niya na kanyang nababatid na tiyak na nakikita siya ng Allaah at nakamasid; kaya dapat siyang mahiya sa pagmamasid sa kanya at nararapat niyang pagbutihin ang pagdarasal".
* Si Anghel Jibriel ay nagtanong: " Sabihin mo sa akin ang tungkol sa Araw ng Paghuhukom? Ang Propeta ay sumagot: ((( Ang tinatanong ay hindi higit na nakakaalam kaysa nagtatanong), ibig sabihin, ang kaalaman ng mga nilikha tungkol sa pagdtaing ng Araw ng paghuhukom ay magkakapantay, wala ni -isa sa kanila ang nakakaalam nito maliban sa Allaah- Ang Maluwalhati; Ang Kataas-taasan-. Dahil dito; kapag tinanong ang taong may alam o eskolar tungkol sa bagay na hindi niya alam; sasabihin niya ang " ALLAAHU A'ALAM" [ Ang Allah ang higit na Nakaaalam]. At ito ay hindi kapintasan at kakulangan sa kanya at lalong hindi nakakahiya bagkus! tanda ito ng kanyang kaalaman at kabutihan at pangamba upang hindi masadlak sa kasalanan, sa bawat nagtataglay ng kaalaman, nahihigitan nito ang isang [mas] maalaman. Ulat mula kay Abu Hurairah na si Propeta Muhammad ay nagwika: (Limang bagay ang walang nakakaalam nito maliban sa Allah- Ang Kataas-taasan-, at pagkaraan ay kanyang binasa ang salita ng Allah: ((Katotohanan, tanging ang Allah ang may kaalaman sa [takdang] Oras, at [Siya] ang nagpapababa ng ulan at [Siya] ang nakababatid ng anumang nasa mga sinapupunan [ng mga ina]. Walang sinuman ang nakaaalam kung ano ang kanyang kinahihinatnan sa kinabukasan, at kautusan [ na nangangailangan ng] katatagan)). [Luqman:34] at ang sinabi ng Allaah: ((Sila ay nagtatanong sa iyo [O Muhammad] tungkol sa Oras [ng pagdating ng araw ng paghuhukom]. Kalian nga ba ang takdang Oras? Sabihin:" Ang kaalaman nito ay nasa aking Panginoon, walang sinuman ang makapagpapahayag ng oras nito maliban sa Kanya…)).[Al-A'araf:187].
* sinabi naman ni Anghel Jibriel: " Sabihin mo sa akin ang mga palatandaan nito?", ang tinutukoy nito ay mga tanda na nagpapatunay na malapit na ito mangyayari.
Isinalin sa Tagalog ni : Ustadh Saalamodin D. Kasim
